فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران بر اساس مصوبه جلسه 439 مورخ 25/12/1377 شوراي عالي انقلاب فرهنگي به استناد بند 24 قانون اهداف و وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي (مصوبه شماره 3603 / دش مورخ 2/09/1376) تشكيل شد. فرهنگستان هنر موسسه‌اي است با شخصيت حقوقي مستقل كه به نهاد رياست جمهوري وابسته است.
هدف از تاسيس اين فرهنگستان، پاسداري از ميراث فرهنگي، هنر اسلامي و ملي و پيشنهاد سياست‌ها، راهبردها و دستيابي به آخرين يافته‌ها و نوآوري‌ها و نيز ارتقاي فرهنگ اسلامي براي مقابله با تهديدهاي فرهنگ مهاجم است.
وظايف فرهنگستان هنر:
1- پيشنهاد سياست‌گذاري براي حفظ و توسعه هنر اسلامي، ملي و محلي
2- همكاري با حوزه‌هاي علميه و علماي ديني در شناخت زمينه‌هاي مباني فقهي هنر
3- مطالعه و بهره‌گيري از نظريه‌هاي جديد هنر با تكيه بر مباني ملي و اسلامي
4- حمايت و تشويق پژوهش‌هاي بنيادي و پيگيري مطالعات و طرح‌هاي هنري در سطح ملي
5- پيشنهاد سياست‌گذاري در زمينه ارتباط جوامع هنري داخلي با جهان
6- پيشنهاد سياست‌گذاري جهت گسترش نقد هنري و مباحث زيباشناختي
7- پيشنهاد تعيين شاخص‌هاي توسعه هنري
8- ارزيابي سالانه شاخص‌هاي هنري در كشور
9- برپايي نشست‌هاي ساليانه در زمينه‌هاي مختلف هنري
10- بررسي كاستي‌هاي نظام آموزشي كشور در زمينه هنر و پيشنهاد به مراجع ذي‌ربط
11- مطالعه ارتباط بين رشتهاي پژوهش در زمينه هنر و ساير علوم
12- پيشنهاد رشته‌هاي دانشگاهي (ميان رشتهاي هنر) به مراجع ذي‌ربط
13- معرفي هنرمندان و محققان واجد شرايط جهت استفاده از هزينه‌هاي تحصيلي به مراكز ذي‌ربط
14- حمايت از تأليف و ترجمه منابع هنري
15- تشكيل گروه‌هاي تخصصي
16- پيشنهاد ضوابط اعطاي نشان هنر به مراكز ذي‌ربط
17- اعطاي جوايز به شخصيت‌هاي برجسته در حوزه تحقيق، ترجمه و آفرينش‌هاي هنري
اركان فرهنگستان هنر:
1. رئيس جمهور (به عنوان رياست عاليه فرهنگستان)
2. هيئت امناي فرهنگستان‌ها شامل:
- معاون اول رئيس جمهور (به عنوان رييس هيئت امناء)
- وزير علوم، تحقيقات و فن‌آوري
- وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي
- وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- رئيس فرهنگستان هنر
- رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي
- رئيس فرهنگستان علوم
-رئيس فرهنگستان علوم پزشكي
- دو نفر از دانشمندان و صاحبنظران( به پيشنهاد رئيس هر فرهنگستان.)
3. مجمع عمومي شامل:
- رئيس فرهنگستان هنر (به عنوان رياست مجمع عمومي)
- اعضاي پيوسته فرهنگستان هنر
تصويب سياست‌ها و برنامه‌هاي علمي فرهنگستان، تصويب نظام‌نامه نحوه اجراي فعاليت‌هاي علمي فرهنگستان، انتخاب هنرمندان معرفي شده از سوي شوراي تخصصي براي دريافت پاداش، جايزه، هزينه تحصيلي، مدال هنر، نشان و فرصت مطالعاتي به رياست عاليه فرهنگستان هنر و تصويب اعضاي پيوسته، وابسته و افتخاري جديد از وظايف اين مجمع به شمار مي‌رود.
4. رييس فرهنگستان هنر
رييس فرهنگستان هنر از ميان اعضاي فرهنگستان به پيشنهاد رييس جمهور و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي و با حكم رييس جمهور براي مدت چهارسال انتخاب مي‌شود.
پيشنهاد سازمان اداري، تعيين و ارجاع بودجه و حساب‌هاي سالانه به هيئت امنا براي تصويب، پيشنهاد عضويت فرهنگستان در مجامع بين‌المللي، انتصاب رؤساي گروه‌هاي تخصصي و پيشنهاد افراد به عنوان اعضاي پيوسته، وابسته يا افتخاري فرهنگستان به هيئت امنا، از وظايف رييس فرهنگستان هنر به شمار مي‌رود.
5. شوراي تخصصي شامل:
- رئيس فرهنگستان هنر(به عنوان رئيس شورا)
- رؤساي گروه‌هاي تخصصي فرهنگستان هنر
وظايف شوراي تخصصي عبارت است از: بررسي سياست‌ها و برنامه‌هاي علمي فرهنگستان و پيشنهاد آن به مجمع عمومي براي تصويب، تعيين وظايف گروه‌هاي تخصصي، تعيين مهم‌ترين مسائل و موضوعاتي كه بايد مورد بررسي و پژوهش قرار گيرند و بررسي و اظهار نظر درباره طرح‌هاي پژوهشي و ارجاع آنها به گروه‌هاي تخصصي مرتبط بررسي و پيشنهاد ضوابط درخصوص ارتقاي سطح علمي سمينارها و كنفرانس‌هاي علمي در سطوح ملي و بين‌المللي و ارزيابي اين گونه مجامع اشاره كرد.
گروه‌هاي تخصصي فرهنگستان هنر:
1- گروه نمايش و ادبيات نمايشي
2- گروه موسيقي
3- گروه معماري و شهرسازي
4- گروه هنرهاي سنتي و صنايع دستي
5- گروه هنرهاي تجسمي
6- گروه سينما
7- گروه چند رسانه‌اي
هر گروه تخصصي متشكل از تعدادي عضو پيوسته يا وابسته و يا هنرمنداني خبره است كه با توجه به نوع تخصص، توسط رئيس فرهنگستان هنر براي عضويت در گروه انتخاب مي‌شوند.
اعضاي فرهنگستان هنر:
فرهنگستان هنر داراي اعضاي پيوسته، وابسته و افتخاري است كه با معرفي و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي و يا خود فرهنگستان و بر اساس ضوابط و معيارهاي علمي مصوب انتخاب مي‌شوند.
فرهنگستان هنر 30 عضو پيوسته از ميان صاحب نظران و هنرمندان رشته‌هاي مختلف دارد كه 20 نفر از آنها به پيشنهاد شوراي هنر و تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي انتخاب شده‌اند و 10 نفر نيز بر اساس ضوابط و معيارهاي علمي مصوب توسط شوراي عالي انقلاب فرهنگي يا خود فرهنگستان انتخاب مي‌شوند كه عضويت آنها مادام‌العمر است.
عضويت اعضاي وابسته به مدت چهار سال است و ادامه عضويت آنان به طريق فوق امكان‌پذير است.
انتخاب اعضاي افتخاري به احترام مقام علمي هنرمندان و پژوهشگران هنري برجسته بين المللي است و وظيفه‌اي در فرهنگستان ندارند. اين عضويت مادام‌العمر است.
