مجید شاه‌حسینی، رئیس فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، بیان کرد: انقلاب اسلامی ایران، احیاگر نگاهی قدسی به تاریخ است. گویی عهدی تازه با تاریخ الهی بسته شد؛ تاریخی که در آن، انسان با اراده الهی هماهنگ است و فصل تازه‌ای از تاریخ را آغاز می‌کند.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، نخستین همایش ملی هنر انقلاب با تأکید بر مطالعات میان رشته‌ای هنر، صبح یکشنبه 24 فروردین 1404، در تالار ایران فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران آغاز به کار کرد.

رئیس فرهنگستان هنر با اشاره به ظرفیت متعالی هنر در انقلاب اسلامی به سخنرانی پرداخت و گفت: در نگاه قدسی به تاریخ گذشته، چراغ راه آینده است و زمان حال، تنها ساحت روایت نیست. قرآن کریم نیز عمده روایت‌های خود را در قالب تاریخ مقدس عرضه می‌کند؛ تاریخی که از خلقت انسان تا قیام قیامت را شامل می‌شود.

وی ضمن خیرمقدم به حاضران گفت: خیر مقدم ویژه‌ای دارم، غیر از بزرگان حاضر، به تک‌تک دانشجویان، هنرجویان و جوانانی که دعوت این همایش را پذیرفتند. امروز شما مخاطبان اصلی فرهنگ هستید و بار علمی که ان‌شاءالله به واسطه همت جمع شما حاصل می‌شود، آینده این کشور را رقم خواهد زد.

شاه‌حسینی به تعریف افزود: زمانی واژه انقلاب ترسناک بود؛ لرزه بر اندام انسان‌ها می‌انداخت، چراکه با اخلاق نسبتی نداشت. به‌گونه‌ای از انقلاب سخن گفته می‌شد که مردم ترجیح می‌دادند از آن فاصله بگیرند. سخن از گذشته خیلی دور نمی‌گویم؛ انقلاب کبیر فرانسه در سال ۱۷۸۹ را جست‌وجو کنید. اگر در اینترنت «کاتاکمب پاریس» Catacombes de Paris را جست‌وجو کنید متوجه خواهید شد این نهاد هنری در کجا و چگونه شکل گرفته است.

رئیس فرهنگستان هنر به جلوه‌های تلخ هنرهای انقلابی غیرالهی اشاره کرد و گفت: در آرشیوهای تصویری پاریس، تصاویری از دستگاه‌های هنری وجود دارد که یادآور سرمایه دینی‌ای است که به‌جای تعالی، به معابد پرزرق‌وبرق تبدیل شده‌اند. حتی دیوار اعدام، یکی از نمادهای آن دوران، اکنون به جاذبه‌ای گردشگری بدل شده که برایش بلیت می‌فروشند. عجبا که با جمجمه قربانیان انقلاب، معبد می‌سازند و مردم را به تماشای آن می‌برند.

وی تأکید کرد: انقلابی‌گری و کنشگری انقلابی در برخی روایات، لباسی نازیبا به تن دارد؛ هنری خون‌بار و عبوس. اما اکنون در جلسه‌ای نشسته‌ایم که از انقلابی رحمانی و آسمانی سخن می‌گوید.

عضو پیوسته فرهنگستان هنر با اشاره به تفاوت بنیادین انقلاب اسلامی با سایر انقلاب‌های بشری اظهار کرد: از یونان باستان تا قرن نوزدهم، فلسفه بر مبنای نگاه انسانی به تاریخ شکل گرفت. در آن چارچوب، انسان فاعل تاریخ بود و مسیر حرکت تاریخ نیز برآیند جبر طبقاتی و عوامل مادی دانسته می‌شد. نتیجه چنین نگاهی، حرکت به‌سوی آخرین منزل‌گاه‌های خونین و تراژیک بود.

وی افزود: اما انقلاب اسلامی ایران، احیاگر نگاهی قدسی به تاریخ بود. گویی عهدی تازه با تاریخ الهی بسته شد؛ تاریخی که در آن، انسان با اراده الهی هماهنگ است و فصل تازه‌ای از تاریخ را آغاز می‌کند. مهم‌ترین تمایز این تاریخ با تاریخ مارکسیستی یا کاپیتالیستی آن است که در آن، خدا حضور دارد و انسان مؤمن از آینده بیش از گذشته آگاه است.

شاه‌حسینی با اشاره به ظرفیت متعالی هنر در انقلاب اسلامی تصریح کرد: در نگاه قدسی به تاریخ، گذشته چراغ راه آینده است و زمان حال، تنها ساحت روایت نیست. قرآن کریم نیز عمده روایت‌های خود را در قالب تاریخ مقدس عرضه می‌کند؛ تاریخی که از خلقت انسان تا قیام قیامت را شامل می‌شود.

وی ادامه داد: هنر برخاسته از این نگاه، شنونده‌ای متفاوت می‌طلبد؛ انسانی موحد که جهان را از منظر الهی می‌بیند. به همین دلیل است که شهید آوینی، از فرزندان قرن پانزدهم هجری سخن می‌گوید.

ایشان با اشاره به مفهوم «فرزندان قرن پانزدهم هجری» در اندیشه شهید آوینی گفت: انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ شمسی، مصادف با سال ۱۴۰۰ قمری بود. شهید آوینی در همان دوران حیات خود، از بسیجیانی سخن می‌گوید که در جبهه‌های نبرد حضور داشتند و آنان را فرزندان قرن پانزدهم می‌دانست.

شاه‌حسینی اضافه کرد: از نگاه ایشان، فرجام چنین زیستی، شهادت است؛ و این شهادت، زیباترین مدل مردی و اوج هنر دینی محسوب می‌شود. در مجموعه مقالات این همایش نیز، به درستی از «شهادت‌محوری» به‌عنوان غایت هنر دینی یاد شده است.

وی در پایان سخنان خود یادآور شد: مطالعه برخی از مقالات این مجموعه برایم بسیار مفید و جذاب بود. امیدوارم شما جوانان حاضر در این جلسه از فضای الهی این همایش بهره فراوان ببرید. خداوند با تحقق انقلاب اسلامی، بستری نو برای هنر مؤمنانه فراهم کرد. هرچند برخی تلاش کردند فضای مسموم هنر پیشین را در سپهر انقلاب اسلامی رواج دهند، اما به یاری خدا و همت نسل شما، آن هنر ناب مبتنی بر فضائل اخلاقی، ایمان و انقلابی‌گری در جهان جلوه‌گر خواهد شد. این همان هنری است که به‌عنوان حاصل حقیقی انقلاب اسلامی ایران، باید دیده شود.