عضو جاوید فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران

تحصیلات:

- تحصیل ابتدایی در نجف و تهران؛

- فارغ التحصیلی از دبیرستان دارالفنون در سال 1335 و ورود به دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران؛

- دریافت فوق لیسانس معماری با درجه ممتاز در سال 1342 و گذراندن دوره عالی شهرسازی در دانشکده هنرهای زیبا؛

- عزیمت به ایتالیا برای ادامه تحصیل در دوره تخصصی پژوهش و مرمت آثار تاریخی در سال 1343؛

- بازگشت به میهن به منظور پژوهش در بستر تاریخ معماری و شهرسازی ایران در سال 1346.

فعالیت‌های اجرایی:

- مطالعه، طراحی و اجرای صدها پروژه مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی و مجموعه‌های امروزین در ایران 1342 تا 1386؛

- کارشناس و مشاور علمی حفاظت و مرمت بناها و محوطه‌های تاریخی فرهنگی1345 تا 1386؛

- رئیس دفتر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران در استان اصفهان 1346 تا 1358؛

- طراح و مدیر پروژه طرح مطالعه، ساماندهی مرمت و احیای دولت خانه صفوی در شهر اصفهان طی دو دوره از سال 1374 تا 1379 و از سال 1349 تا 1353؛

- رئیس سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران و سرپرست اداره کل حفاظت آثار باستانی و بناهای تاریخی از سال 1358 تا 1366؛

- مؤسس، مدیر مسئول و عضو هیئت تحریریه فصلنامه اثر وابسته به سازمان میراث فرهنگی کشور از سال 1358 تا 1386؛

- معاون اجرایی و قائم مقام سازمان میراث فرهنگی کشور از سال 1366 تا 1379؛

- دبیر کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، عضو هیئت علمی کنگره، تأسیس دبیرخانه کنگره، برگزاری سه دوره این کنگره ملی در ارگ بم و ویراستاری علمی و کوشش در چاپ پانزده جلد مجموعه مقالات سه کنگره مذکور از سال 1374 تا 1386؛

- دبیر علمی همایش فرهنگ و هنر اصفهان در سده‌های یازدهم و دوازدهم هجری قمری -چهره‌های معماری و شهرسازی، فرهنگستان هنر، آذر 1385؛

- برگزاری نمایشگاه پژوهشی و هنری معرفی شهر تاریخی اصفهان با عنوان اصفهان شهر نور (Isfahan city of light) در موزه بریتانیا در سال 1976؛

- همکاری افتخاری در دوران بازنشستگی با سازمان میراث فرهنگی کشور در ارتباط با تهیه طرح مرمت و احیای مجموعه تاریخی فرهنگی عمارت مسعودیه تهران و نظارت افتخاری بر اجرای آن، مرمت ارگ تاریخی بم، مسجد کبود، گنبد جنت سرای اردبیل، دیر گچین، قصر بهرام، عین الرشید و غیره؛

- عضو هیئت مؤسس و رئیس مؤسسه فرهنگی ایکوموس ایران (Iran ICOMOS)، وابسته به شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها، وابسته به یونسکو؛

- از پیشنهاد دهندگان طرح مطالعه، تنظیم و تدوین منشور ملی حفاظت بناها و محوطه‌ها و همکاری در اجرای طرح، مؤسسه فرهنگی ایکوموس ایران وابسته به شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها و پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری؛

- از بنیان‌گذاران سازمان میراث فرهنگی کشور. تهیه پیش‌نویس اساسنامه و لایحه قانونی تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور؛

- از بنیان‌گذاران مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی؛

- دبیر علمی دومین همایش معماری مسجد، دانشگاه هنر؛

- دبیر علمی کمیته معماری وشهرسازی، دومین همایش ملی بنیاد ایران شناسی؛

- حضور فعال در مجامع علمی فرهنگی و شوراهای تخصصی در سطح ملی و بین‌المللی.

فعالیت‌های کارشناسی در سطح بین‌المللی:

- مطالعه و ارائه گزارش علمی در ارتباط با سه شهر اسلامی اندونزی (منطقه حفاظت شده تاریخی کدوس، دماک و چریبون) - سازمان علمی فرهنگی تربیتی آموزشی، یونسکو در سال 1975؛

- ارزیابی و کارشناسی شهر سمرقند ازبکستان برای ثبت در فهرست میراث جهانی ( - ICOMOS شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی وابسته به یونسکو) در سال 2002؛

- ارزیابی و کارشناسی مجموعه فرهنگی تاریخی احمد یسوی در ترکستان قزاقستان - ICOMOS (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی وابسته به یونسکو)، (در رابطه با این مأموریت، علاوه برگزارش تهیه شده، مقاله‌ای نیز به چاپ رسیده‌است).

فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی:

- مدرس و مؤسس رشته کارشناسی مرمت و احیای بناهای تاریخی در مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در سال 1373؛

- تدریس در رشته‌های معماری، مرمت در دوره‌های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، هنر اصفهان، شهید باهنر کرمان، علم و صنعت دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی در سال 1355 تا 1386؛

- استاد راهنما و مشاور رساله‌های نهایی دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا به تعداد 130 رساله در رشته‌های معماری، مرمت، پژوهش هنر و باستانشناسی 1355 تا 1386؛

- از بنیان‌گذاران نخستین دانشکده مرمت بناها و بافت‌های تاریخی (پردیس اصفهان) در دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه فارابی پردیس اصفهان ( تغییر نام یافته به دانشگاه هنر اصفهان کنونی.) در سال 1356؛

- عضو هیئت علمی مدعو دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تهران (تدریس در دوره کارشناسی ارشد و دکترا)؛

- عضو هیئت علمی مدعو دانشکده معماری، دانشگاه هنر اصفهان؛

- عضوهیئت علمی مدعو دانشکده معماری وشهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران؛

- عضو هیئت علمی نیمه وقت دانشکده هنر و معماری، کارشناسی ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی؛

- همکاری با دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی در تنظیم و تدوین دروس رشته کارشناسی ارشد تاریخ معماری و شهرسازی ایران؛

- عضو هیئت علمی مجله علمی پژوهشی مجله هنرهای زیبا، دانشگاه تهران؛

- عضو هیئت علمی مجله علمی پژوهشی معماری و شهرسازی صُفّه، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی.

عضویت در مجامع:

- عضو هیئت مؤسس و رئیس مؤسسه فرهنگی ایکوموس ایران، وابسته به شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها، وابسته به یونسکو از سال 1379 تا 1386؛

- عضو پیوسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران از سال 1380 تا 1386؛

- عضو کمیته علمی کنفرانس بین‌المللی مطالعه و حفاظت از معماری خشتی یزد 1382؛

- عضو کمیته معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران؛

- عضو شورای فنی سازمان میراث فرهنگی کشور؛

- عضو هیئت داوری مسابقات بزرگ و ملی معماری مانند طراحی کتابخانه ملی ایران، طراحی مجموعه فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران و غیره؛

- عضو افتخاری آکادمی معماری کشورهای شرقی؛

- عضو کمیته راهبردی پژوهش و حفاظت ارگ تاریخی بم؛

- عضو کمیته راهبردی پژوهش و حفاظت قلعه الموت.

ترجمه:

- م‍ع‍م‍اری اس‍لام‍ی: ش‍ک‍ل، ک‍ارک‍رد، م‍ع‍ن‍ی. روب‍رت ه‍ی‍ل‍ن‌ب‍ران‍د. ت‍ه‍ران: روزن‍ه، 1380.

- ب‍ی‍ن دو زم‍ی‍ن ل‍رزه: م‍ی‍راث ف‍ره‍ن‍گ‍ی در م‍ن‍اطق زل‍زل‍ه خ‍ی‍ز. ب‍رن‍ارد ام ف‍ی‍ل‍دن. ت‍رج‍م‍ه پ‍ی‍وس‍ت‌ه‍ا از ب‍ح‍رال‍ع‍ل‍وم‍ی. ت‍ه‍ران: م‍وس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ای‍ک‍وم‍وس ای‍ران، 1383.

- حفاظت و مرمت سازه‌ای میراث معماری. جورجو کروچی. ترجمه باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، مهرداد حجازی؛ ویراستار میترا طاهری‌لطفی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی: شرکت مادر تخصصی عمران و به‌سازی شهری ایران، 1395.

تألیف:

- مجموعه مقالات کنگره «تاریخ معماری و شهرسازی ایران» (7 تا 10 اسفند 1374)، ارگ بم -کرمان. به کوشش باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی و مدیریت انتشارات و تولیدات فرهنگی؛ زیر نظر هیئت علمی کنگره. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1375؛

- م‍ج‍م‍وعه م‍ق‍الات دوم‍ی‍ن ک‍ن‍گ‍ره ت‍اری‍خ م‍ع‍م‍اری و ش‍ه‍رس‍ازی ای‍ران: 25-29 ف‍روردی‍ن م‍اه 1378. ب‍ه‌ک‍وش‍ش ب‍اق‍ر آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌زاده ش‍ی‍رازی؛ زی‍رن‍ظر ه‍ی‍ئ‍ت ع‍ل‍م‍ی ک‍ن‍گ‍ره. ت‍ه‍ران: س‍ازم‍ان م‍ی‍راث ف‍ره‍ن‍گ‍ی ک‍ش‍ور (پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه)، 1378؛

- عمارت مسعودیه. زیرنظر اسکندر مختاری؛ ویراستار دل‌آرا مردوخی؛ برای سازمان زیباسازی شهر تهران. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1390؛

- اصفهان، شهر نور. ترجمه لیلا پهلوان‌زاده. اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان، 1392.

تدوین و تألیف جزوات درسی:

- سالم‌سازی محیط مرطوب برای درس تکنولوژی مرمت 1366؛

- اخلاق در مرمت برای درس طرح مرمت بنا 1367؛

- تجربیات پژوهش، حفاظت و مرمت در ایران برای درس قوانین و تشکیلات 1370؛

- میراث فرهنگی و توسعه حفاظت به مفهوم تعمیر و حقیقت اقتصادی برای درس طرح مرمت و بافت 1379؛

- آموزش مرمت بناهای تاریخی برای معماران و مرمت گران برای درس طرح مرمت بناها و بافت‌های تاریخی1380؛

- سیر تحول سازه در معماری ایران برای درس تکنولوژی مرمت و تاریخ معماری 1381؛

- جزوه درسی تهیه طرح مرمت بناها و مجموعه‌ها.

افتخارات:

- برنده جایزه بین‌المللی Award for Architecture به خاطر ارائه و اجرای طرح مرمت، حفظ و احیاء بناهای تاریخی چهل ستون، عالی قاپو و هشت بهشت در شهر اصفهان در سال 1980؛

- دریافت چندین تقدیرنامه از دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان استاد نمونه، وزارت مسکن و شهرسازی، بنیاد ایران شناسی، فرهنگستان هنر و غیره از سال 1379 تا 1386؛

- چهره ماندگار عرصه معماری، مرمت و حفظ آثار تاریخی، همایش چهره‌های ماندگار در سال 1380؛

- برنده جایزه تشویقی کتاب سال ایران برای ترجمه کتاب معماری اسلامی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی1382؛

- بازنشسته برگزیده ملی از سوی ریاست جمهوری اسلامی ایران در سال 1382؛

- خادم برگزیده میراث فرهنگی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 1382؛

- خادم برگزیده میراث فرهنگی از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور 1382؛

- لوح تقدیر از سوی انجمن صنفی معماران اصفهان در سال 1383؛

- لوح تقدیر در حوزه معماری و مرمت آثار باستانی از دومین همایش اخلاق و نیایش در آینه هنر و پژوهش در سال 1386؛

- استاد برگزیده سال از سوی دانشگاه آزاد اسلامی؛

- لوح تقدیر به مناسبت همکاری در همایش ملی بنیاد ایران شناسی؛

- لوح تقدیر به عنوان خادم برگزیده میراث فرهنگی.

 زنده‌یاد باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، 28 مرداد 1386 در روز بزرگداشتش در مرکز هنرپژوهشی نقش جهان فرهنگستان هنر در محضر دیگر استادان بر اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت و در 30 مرداد در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرمید.