سالن ایران فرهنگستان هنر عصر روز یکشنبه 8 دی ماه پذیرای جمعی از هنرمندان پیشکسوت بود که برای بزرگداشت استادشان حبیب‌الله آیت‌اللهی گرد هم جمع شده بودند. استاد علی معلم ریاست فرهنگستان هنر نخستین سخنران این مراسم بود که به ذکر چند جمله و خواندن یک شعر برای حبیب‌الله آیت‌اللهی اکتفا کرد. معلم گفت: آیت‌اللهی را می‌توان میراث دار سالیان درازی از سنت‌ها بدانیم، او ریشه در سنت‌های ما دارد و آموخته‌های او نیز احاطه بر آن چیزی است که افراد اندکی از آ‌ن بهره‌مند هستند. رئیس فرهنگستان هنر در ادامه شعری را که برای این هنرمند سروده بود، خواند. جلال شباهنگی هنرمند نقاش و یکی از دوستان قدیمی حبیب‌الله آیت‌اللهی هم در سخنانی به ذکر خاطراتی از دوران آشنایی با وی گفت و آیت‌اللهی را انسانی ساده، ‌بی‌آلایش و بدون تشریفات توصیف کرد که در زمینه تحقیق و پژوهش بی‌نظیر است. وی افزود: آیت‌اللهی همیشه زودتر از همه به کلاس می‌رفت و دیرتر از همه خارج می‌شد و دانش او درباره هنر و هنرمندان دنیاست که بی دریغ در اختیار دیگران قرار می‌دهد و از این بابت برای من قابل ستایش است. محمدحسین حلیمی هنرمند نقاش و مجسمه‌ساز و استاد دانشگاه، سخنران بعدی مراسم بود که به ذکر خاطراتی از روزهای دوستی با آیت‌اللهی پرداخت و آیت‌اللهی را ستاره درخشان آسمان هنر ایران دانست. او با بیان این که معلمی شغل انبیاء است، این گردهمایی را ادای احترام به مقام شامخ معلمی و استادی حبیب‌الله آیت‌اللهی عنوان کرد. حلیمی گفت: من در طول 40 سال گذشته همیشه مورد لطف ایشان بوده‌ام و امروز برای ادای احترام و قدرشناسی به این جا آمده‌ام. وی با اشاره به تأثیرگذاری و توصیه‌های آیت‌اللهی در یافتن مسیر حرفه‌ای‌اش گفت: آیت‌اللهی متعلق به خانواده‌ای روحانی از اقلیم فارس است که هویت علمی و معرفتی ایشان ابتدا در این خانواده شکل گرفته و محکم شده است و سپس با این هویت به کسب علم و فیض هنر پرداخته و در مقابل ایده‌های مختلف شرق و غرب عالمانه گزینش کرده است. حلیمی از آیت‌اللهی به عنوان نخستین کسی که در تأسیس مؤسسات آموزشی و علمی در سراسر کشور پیشقدم بوده است یاد کرد و گفت: ما در این سال ها هیچ کسی را نمی‌شناسیم که به اندازه او برای راه‌اندازی برنامه‌های علمی و آموزشی خدمت کرده باشد، هر جا بحث و نقد هنری و برنامه‌ریزی‌هایی برای هنر اسلامی در جریان باشد، حضور ایشان و نقش محوری ایشان را همراه داشته است. حلیمی همچنین دانش و توانایی علمی و هویت اخلاق اسلامی او را از جمله ویژگی‌های آیت‌اللهی برشمرد و گفت:تکیه گاه او بر معرفت و سنت و هویت ایرانی اسلامی است و مدرنیسم را نیز با فراغ بال پذیرفته و پالایش کرده است و آنچه را با جامعه خود متناسب بوده ارائه کرده است. او اصرار دارد که باید آن چه را از غرب اقتباس می‌شود، درست فهمید و به کار گرفت. * آغداشلو: آیت‌اللهی هنرمندی دو جهانه است آیدین آغداشلو سخنران بعدی این مراسم بود که در آغاز به لزوم حضورش در این مراسم اشاره داشت و گفت: آمده‌ام برای تشکر و قدردانی از هنرمند متفکری که به زعم قدرش چنان که باید و شاید دانسته نشده است، باکی هم نیست چرا که اثر آدم‌های بزرگ باقی می‌ماند و در طول زمان عمل می‌کند. او به ذکر خاطراتی از دوران دانشجویی‌اش پرداخت و گفت: سال اول حضور من در دانشکده هنرهای زیبا با سال آخر حضور آیت‌اللهی همراه بود، ایشان روی پروژه دانشجویی خود کار می‌کرد و ما با دقت نگاه می‌کردیم ، پس از این همه سال هنوز خاطرم هست که پروژه ایشان چه بود،‌یک چرخ و فلک بود که با دقت آکادمیک و روحیه معاصر ساخته بود، ایشان شاگرد اول دانشکده شدند و بورسیه تحصیل اروپا را به دست آورند و از آن زمان نام آیت‌اللهی در ذهن من ماندگار شد. وی افزود: ما بارها همدیگر را دیدیم و در معرض هم قرار گرفتیم که دوران پربرکتی برای من بود. آغداشلو در ادامه درباره به یکی از مهمترین ویژگی‌های آیت‌اللهی اشاره کرد و گفت:‌ ویژگی خاصی که در درون آیت‌اللهی وجود دارد و آرزوی من است که همه مردان عرصه فرهنگ و هنر کشور دارای این ویژگی‌ باشند،‌ دو جهانه بودن است. آغداشلو در توضیح دو جهانه بودن آیت‌اللهی گفت:‌ دو جهانه بودن یعنی آن که هر چقدر به سنت‌ها و اقلیم خود وفادارند، نسبت به آن چه در جهان می‌گذرد نیز بی اعتنا نیستند که آیت‌اللهی چنین بود که آن چه در هنر دنیا می‌گذرد درست می‌شناسد و در عین حال وابستگی‌های خود را نیز از یاد نبرد. وی با اشاره به افراط و تفریط برخی از هنرمندان در دوران قبل و بعد از انقلاب گفت: پیش از انقلاب کفه ترازو به سمت هنر و جهان غرب بود و لازم بود که به خانواده جهانی بپیوندیم و مطابقش فکر کنیم، عمل کنیم و ذهنیات و گفتارمان را مطابق آنها تنظیم کنیم که مبادا غریبه باشیم اما بعد از انقلاب به جبران این شتابزدگی ارتباط با جهان غرب تبدیل به یک امر ساده شد و با برچسب چسباندن روی هر چه که از حوزه سنت ما نبود،‌بار خود را کم می‌کردیم و استاد من آیت‌اللهی چنین نبوده و نیست و به این لحاظ من تحسین کننده این ذهنیت او بوده‌ام که اندوخته خود را از هر دو می‌گرفت. آغداشلو در ادامه گفت: آیت‌اللهی جزئی از روح بزرگ حکمت و فلسفه و دین ما بوده و هست و این را به صورت ارثی و بخشی به صورت خودآگاه همراه خود دارد، اما سعی و درک او و به جا آوردن این الزام که نه جزیره‌ایم در جهان پهناور و نه بدون معنای شخصی ما را در دنیا می‌شناسند،‌ سعی مهمی بود. این هنرمند نقاش تأکید کرد: آیت‌اللهی همیشه تعادلی را در وجودش داشته است و از این بابت خود را وامدار او می‌دانم اگر چه عرصه برای هنرمندان دو جهانه همیشه محدود بوده و هست. * آیت‌اللهی شاهین دو کفه نامتوازن در هنر است آغداشلو ادامه داد: نقطه اقتران و اتصال این دو جهان در جستجوی حکیمانه و فاضلانه اوست که به صورت علاقه خاص به واسیلی کاندینسکی شکل گرفت و اگر واسیلی درباره روح و معرفت در هنر می‌نویسد او ترجمه می‌کند و این کشف به وسیله او صورت گرفت. وی افزود: آیت‌اللهی میزان متعادلی شد از دو کفه نامتوازن که به تواتر در دوره‌های مختلف یکی بالا ودیگری پایین می آمد و او با تبدیل خود به شاهین این میزان وظیفه و دین خود را ادا کرد. آغداشلو گفت: من شاهد بودم که ما از خود غافل ماندیم و از یاد بردیم که کجا ایستاده‌ایم اما ما همیشه به عنوان ملت بافرهنگ حرف برای گفتن داشتیم و اگر اراده‌ای بخواهد به ما بقبولاند که این جایگاه مهی نیست،‌ما را به یک خطای دنباله‌دار خو داده‌اند. این کارشناس هنری در ادامه تصریح کرد: باید سپاس قلبی خودم را اعلام کنم نسبت به الگویی که همیشه لازم داشتیم و جستجو نمی کردیم، الگویی راهگشا که بر مبنای ایمان و خرد توأمان کار می‌کند، وجودش روح متوازن دارد و نمی‌هراسد که زیبایی را در جای دیگر ستایش کند و زیبایی کشورش را بازیابد و در مدح آن عمرش را صرف کند. آغداشلو در بخش پایانی سخنانش گفت: آیت‌اللهی علاوه بر مهربانی، سادگی و شرافت، تندی هم دارد که بخشی از حلوای وجود اوست چرا که لازم است جایی بایستد و دفاع کند از حق هنرمند، او هر جا ارزشی را سراغ کرده بی واهمه تحسین کرده و نهراسیده که او را به جانبداری متهم کنند، اکنون لازم است که این شخصیت دو جهانه شناخته شود و در شأن خود ماست که هنرمندان واقعی را در جایگاه واقعی خود بشناسیم و ارج نهیم. ‌*رجبی: علم و هنر باید با نور همراه شود که حقایق را آشکار کند/هنر امانت الهی است که باید به اهلش سپرد محمدعلی رجبی هنرمند نگارگر و یکی دیگر از شاگردان آیت‌اللهی نیز به ع نوان سخنران دیگری پشت تریبون قرارگرفت و درباره مقام والای شاگردی سخن گفت. رجبی درباره کسانی که هیچ گاه به استادان خود اشاره‌ای نمی‌کنند گفت: این بزرگترین توهین است که هنرمندی بی پیر باشد و من افتخار می‌کنم که استادم نام مرا به عنوان شاگردش در سخنان خود ذکر می‌کند چرا که اگر مقام شاگردی را بشناسیم شاید بتوان پلی زد به مقام استادی. وی افزود: من حدود 40 سال است که در هنرستان هنرهای زیبا و مدرسه عالی ساختمان افتخار شاگردی ایشان را داشتم و به جرأت می‌گویم تنها کلاسی که خاطرات آن را به یاد دارم کلاس زیبایی‌شناسی استادم آیت‌اللهی بود. رجبی از علم به معنای نور یاد کرد و گفت: علم و هنر اگر با نور همراه نباشد، تنها انبانی از اطلاعات خواهد بود اما اگر با نور همراه شد،‌حقایق آشکار می‌شود. وی افزود: سنت ریشه‌ای در قدیم، زبانی در حال و ناگفته‌ای برای آینده دارد و کسی می‌تواند از آینده حرف بزند،‌که گذشته‌ای داشته باشد و این اساس فرهنگی ما در آموزش بوده است و آیت‌اللهی نمونه این نوع آموزش است. رجبی تصریح کرد: علم و هنر در چنین رابطه‌ای امانت الهی می‌شود که باید به فرموده قرآن به اهلش سپرده شود. به گزارش خبرنگار فارس، در ادامه این مراسم لوح تقدیرها و هدایایی از سوی فرهنگستان هنر، معاونت هنری وزارت ارشاد،‌بنیاد ایران شناسی و دانشکده هنر دانشگاه شاهد به وی اهدا شد. در ادامه متن لوح تقدیر این مراکز نیز خوانده شد و پس از آن از سه جلد کتاب تازه منتشر شده حبیب‌الله آیت‌اللهی با عناوین «کشکول هنر»،‌ «ناباوری‌های باور شده» و «تاریخ انتقادی هنر معاصر غرب» رونمایی شد. حبیب‌الله آیت‌اللهی پس از این مراسم تجلیل پشت تریبون قرار گرفت و تنها به ذکر جمله‌ای ناتمام اکتفا کرد و گفت: این همه گفتند... آیت‌اللهی پس از لختی سکوت و نظاره کردن به جمع حاضر بی آن که سخنانش را ادامه دهد،‌از روی صحنه پایین آمد. ابراهیم جعفری هنرمند نقاش و شاگرد آیت‌اللهی نیز شعری را به افتخار آیت‌اللهی خواند و پس از آن دو تن از شاگردان جوان آیت‌اللهی با الهام از یکی از تابلوهای نقاشی وی، به اجرای دو نوازی تار و تنبک پرداختند. شايان ذكر است نمايشگاه آثار نقاشي استاد آيت‌اللهي به همراه آثار استادان دانشكده هنر، دانشگاه شاهد و پايان‌نامه‌هاي دانشجويي كه ايشان راهنمايشان بودند تا روز پنجشنبه، 26 دي ماه، در موسسه فرهنگي هنري صبا برقرار است. علاقه‌مندان براي بازديد از اين نمايشگاه مي‌توانند به خ ولیعصر، خ طالقانی، خ شهيد برادران مظفر، شماره 125 از ساعت 10 تا 18 به جز روزهاي تعطیل مراجعه كنند.