سيد محمد بهشتي در مراسم رونمايي كتاب «گذري بر معماري متقدم مسلمانان»، تاريخ معماري قرون متقدم اسلامي را بسيار گنگ و تاريك شمرد.

به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، مراسم رونمايي از كتاب «گذري بر معماري متقدم مسلمانان» ترجمه مهدي گلچين عارفي عصر شنبه 24 آبان با حضور معماران، استادان و دانشجويان برگزار شد. در اين مراسم سيدمحمد بهشتي، رييس پژوهشگاه ميراث فرهنگي ترجمه و انتشار كتاب را كاري ارزشمند شمرد و عنوان كرد: خوشنودي من از چاپ اين كتاب از جهات مختلفي است؛ اول آنكه همه كساني كه در حوزه مطالعات تاريخ معماري فعاليت مي‌كنند، مي‌دانند قرون متقدم اسلامي، در زمينه تاريخي بسيار گنگ و تاريك است كه البته دلايل مختلفي دارد.

وي سپس به نكاتي كه موجب ابهام در اين دوره شده، اشاره و ادامه داد: يكي از دلايل آنست كه آثار زيادي از اين زمان باقي نمانده و يا اگر مانده مورد دخل و تصرفات فراواني قرار گرفته است و رد پاي آن چيزي كه باقي‌مانده، مربوط به فعاليت باستان‌شناسان است اگرچه باستان‌شناسان ما زحمات بسياري را متحمل شده‌اند اما همچنان كارهاي كمي صورت گرفته است.

بهشتي توجه متخصصان اين امر را بيشتر به آثار داخلي معطوف دانست و افزود: هنگامي كه از معماري دوران اسلامي بحث مي‌شود متخصصان ما بيشتر به آثار معماري داخل كشور توجه مي‌كنند حال آنكه منبع عظيمي از آثار اين دوران در خارج از مرزهاي جغرافيايي ما قرار دارد و بدون آگاهي از دانش و اطلاعات كافي كار براي دانشجويان سخت‌تر مي‌شود.

رييس پژوهشگاه ميراث فرهنگي از قرون متقدم اسلامي به عنوان قرون گذار ياد كرد و تصريح كرد: نكته ديگري كه ارزش اين كار را معلوم مي‌كند اين است كه قرون متقدم قرون گذار هستند و ما از يك دوره به دوره‌ي ديگر منتقل مي‌شويم، خصوصا در سرزمين‌هايي مانند شامات و بيزانس كه داراي تمدن درخشاني هستند به خوبي اين تغييرات مشاهده مي‌شود.

بهشتي به ترجمه كتاب‌هايي كه دچار خلاء زبان فارسي هستند اشاره و خاطر نشان كرد: درباره ترجمه‌اي كه آقاي عارفي انجام داده‌اند، بايد گفت كارشان بسيار ارزنده است بسياري از آثار ترجمه‌‌اي خصوصا ترجمه‌هاي تخصصي خلاء‌اي در زبان فارسي دارندكه متاسفانه موجب مي‌شود خواننده ارتباطي با عمق مطالب پيدا نكند ولي خوشبختانه اين كتاب بسيار خوب ترجمه شده كه از نكات مثبت آن است. ما مانند پدران و مادران كه آرزو دارند تا فرزندانشان از آن‌ها پيشي بگيرند، آرزوي موفقيت اين عزيزان را در تمام مراحل داريم و اميدواريم قبيله‌اي‌ از فرزانگان در كشور خود داشته باشيم.

روزگار كارهاي دشوار به سر آمده

مهرداد قيومي بيدهندي، پژوهشگر و استاد دانشگاه سخنران بعدي اين مراسم به دقت و عمقي كه مترجم داشته اشاره كرد و گفت: در روزگاري كه انجام كارهاي سخت و دشوار به سر آمده، مي‌بينم كه مترجم در نهايت عمق و دقت خاصي كتاب را ترجمه كرده است. اين ترجمه در زماني كه همه به دنبال راحتي و آسايش خود هستند، صورت گرفته است. آقاي عارفي با دغدغه‌ها و مشكلاتي كه دارند زحمت زيادي كشيده تا كاري اينچنين ارزشمند را خوب و خلاقانه ارائه دهد.

مولف كتاب «معنا در معماري غرب» كار ترجمه را كمتر از تاليف ندانسته و ادامه داد: زحمت مترجم، گاه كمتر از كار تاليف نيست چرا كه مترجم علاوه بر داشتن اطلاعات زياد بايد خلاقيت داشته باشد و تسلطش بر كار آنقدر باشد كه اثر با نثر ارزنده، روان و محكم عرضه شود.

قيومي افزود: تصور عوام از ترجمه، ترجمه لغت به لغت است در صورتي اولين كاري كه مترجم بايد انجام دهد پژوهش براي انتخاب و گزينش بهترين اثر براي ترجمه است. آقاي عارفي تحصيلاتشان در زمينه معماري است اگرچه صرف تحصيلات مرتبط به ترجمه خوب كمك نمي‌كند ولي ايشان با تسلطي كه به مفاهيم داشته‌، توانستند كه اين كار را بسيار خوب انجام دهند.

اين استاديار دانشگاه ادامه داد: به دليل آنكه زبان فرانسه زماني زبان بين‌المللي محسوب مي‌شده در نقاطي آميختگي با زبان انگليسي دارد، بعضا مشكلاتي در امر ترجمه پديد مي‌آورد كه با توجه به فهرستي كه از اصطلاح و اعلام در اين كتاب وجود دارد، به خواندن مطالب و فهم آن كمك مي‌كند.

اين مراسم با توضيحات هايده لاله باستان‌شناس و عضو هيات علمی دانشگاه تهران درباره كتاب، نويسنده و دوران تاليف كتاب و توضيحات مترجم به پايان رسيد.

کتاب «گذري بر معماري متقدم مسلمانان»، نوشته جان كرس‌ول، بازنگري جيمز آلن و ترجمه مهدي گلچين‌عارفي توسط موسسه تاليف، ترجمه و نشر آثار هنري (متن) وابسته به فرهنگستان هنر منتشر شده است. اين كتاب به بررسي دقيق و موشکافانه از آثار برجسته معماري كه ريشه در وقايع تاريخي و پيدايش سنت معماري اسلامي دارد، مي‌پردازد. نگارنده با ارائه فهرستي از آثار و بناهاي بر جاي مانده از معماري اسلامي با ترتيبي تاريخي در دو بخش با عناوين «امويان» و «عباسيان» به شرح و تحليل دقيق آثار صدر اسلام تا نيمه دوم قرن سوم پرداخته است. در اين بررسي که شامل بيست و دو فصل است با توجه به منابع دست اول تاريخي، گزارش سياحان، کاشفان و باستانشناسان به زبان‌هاي گوناگون نسخه مجملي از معماري متقدم مسلمانان فراهم آمده است.