|
مقاله «بازتعریف خصایص صوری هنر شیعی و جستار آن در چهار نمونه از ضریحپوشهای حرم مطهر رضوی» به قلم آمنه مافی‌تبار، منتشر شد.
به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، این مقاله تخصصی که به مناسبت دهه کرامت باز نشر شده، به قلم آمنه مافی‌تبار، استادیار گروه طراحی پارچه و لباس دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر تهران نوشته و در تابستان 1403 در فصلنامه تخصصی کیمیای هنر منتشر شده است.
در چکیده این مقاله آمده است:
هنر شیعی، به عنوان یکی از نحله‌های هنر اسلامی، «زیباییِ» مبتنی بر وحدت ذاتی و صوری را مورد توجه قرار می‌دهد و در این مسیر از برخی عناصر مؤثر در ترکیب تجسمی همچون تکرار، نظم، الگوسازی، تعادل، توازن و تناسب به صورت خاص بهره می‌گیرد تا به تبیین مفاهیم نمادین و استعاری متناسب با کارکرد خود بپردازد. هنری که برای بهبود فهم مخاطب، بر تاریخ فرهنگی تکیه می‌زند و به جهت پیروی از مبانی دینی و عقیدتی از تجرید و انتزاع بهره می‌گیرد. با این نگاه، هدف این پژوهش آن است که چگونگی بروز و ظهور این اسلوب را در هنرهای کاربردی شیعی و به طور خاص در روپوش‌های ضریح فولادی حرم رضوی جستجو کند. این ضریح در دورۀ متأخر صفوی و به سفارش شاه سلطان حسین ساخته شد و ضریحپوشهای قابل دسترسی آن، متعلق به میانۀ عصر قاجارند. پرسش آنکه چگونه می‌توان برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های صوری هنر شیعی را در ضریحپوشهای حرم رضوی بازیابی و تبیین نمود؟ جهت یکپارچگی بحث و رهایی از انقیاد به مباحث تکنیکی، صرفاً چهار ثوب از ضریحپوشهای مخملین ضریح دوم حرم امام رضا (ع)، مورد مطالعه قرار گرفت. نتیجۀ این پژوهش توسعه‌ای به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی نشان داد که خصایص بارز هنر شیعی در ضریحپوشهای مزبور، قابل اعاده است؛ ضمن آنکه به صورت خاص، نمادپردازی و تکیه به تاریخ فرهنگی از طریق تأکید بر فضای خالی، تکرار طرح محرابی در قالب قاب‌بندی‌های مکرر دوره‌پوش و ضریح‌پوش، مؤکدساختن نوارهای دورگیر با خطوط زیگزاگی، استفاده از کتیبه‌نگاری، تأکید بر اعداد مقدس و همین‌طور به‌کارگیری نقش سرو به عنوان اصلی‌ترین نقشمایۀ کاربردی تأمین می‌گردد.
متن کامل مقاله را اینجا بخوانید.
فصلنامه علمی پژوهشی کیمیای هنر، نشریه‌ای است که به انتشار مقالات تألیفی پژوهشگران و صاحب‌نظران در خصوص مطالعات و پژوهش‌های مرتبط با فلسفه و حکمت هنر می‌پردازد.
|
نسخه چاپي
