این رونمایی با حضور دکتر محمد رجبی، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، دکتر اسحاق صلاحی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، دکتر استاد علی معلم دامغانی رئیس فرهنگستان هنر و کارداران و رایزنان فرهنگی کشورهای دیگر و جمع کثیری از علاقه مندان و فرهنگ دوستان در تالار شهید مدرس (مشروطه) کتابخانه مجلس برگزار شد.

دکتر محمد رجبی در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر و سپاسگزاری از حاضرین ، استاد علي معلم دامغانی و دکتر صلاحی ابراز امیدواری کرد؛ برگزاری این مراسم ها موجب آشنایی هرچه بیشتر و معرفت عمیق تر نسبت به بزرگان ایران زمین باشد.

رجبی گفت: افتخار بزرگی برای کشور و کتابخانه مجلس است که کتاب مهم و ارزشمند التفهیم که در حافظه جهانی یونسکو که دکتر صلاحی متولی ریاست کمیته آن هستند، ثبت شده است و من از سرکار خانم دکتر فرزام، حجت الاسلام والمسلمین ابهری و دکتر سعیدآبادی رئیس کمیسیون ملی یونسکو و دکتر صلاحی به پاس تلاشهایشان در ثبت این اثر سپاسگزاری می‌کنم.

وی افزود: درباره ابوریحان باید این نکته را اعتراف کنیم که علیرغم اینکه تاریخ و فرهنگ اسلامی شخصیت‌های بزرگی را به جهان دانش و فرهنگ عرضه کرده است، ولی ابوریحان یک درّ نادره بوده است. ابن سینا شخصیت بسیار بزرگی بود؛ وی طبیب و فیلسوف بود و در حوزه های مختلف علوم تبحر یافته بود، خواجه نصیرالدین طوسی در زمان خود به دلیل احاطه بر علوم مختلف دینی، عقلی، نقلی، فلسفه، ریاضی و غیره به عقل هادی عشر (عقل یازدهم) ملقب شد.

رئیس کتابخانه مجلس گفت: اما با همه اینها ابوریحان بیرونی یک اعجوبه است که ای کاش امثال ابوریحان بیرونی در جهان اسلام بیشتر بود.

دکتر رجبی با اشاره به کتاب «التفهیم» ابوریحان و موضوع آن تصریح کرد: البته این کتاب درباره نجوم و جغرافیای ریاضی است اما نوآوری های بسیاری نیز در این کتاب به چشم می‌خورد که از جمله آنها می توان به اثبات کروی بودن زمین و پیش‌بینی وجود یک قاره دیگر (قاره آمریکا) اشاره کرد و این نکته ای است که درباره ابوریحان بسیار کم به آن پرداخته شده است.

وی افزود: امروز آشنایی ما نسبت به شرق صفر است و نسبت به غرب برخی مطالب ترجمه شده که نیاز است را آموخته‌ایم و چیزی به عنوان غرب شناسی نداریم. البته شرق را نیز فراموش کرده ایم که این فراموشی در زمینه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و تجاری بوده است.

محمد رجبی گفت: ما تا چه اندازه با کشورهای شرقی ارتباط نزدیکی داریم؟ گرایش به غرب آنقدر در ذهن ما رسوخ کرده است که امروزه اگر به کسی بگویند خارج کجاست؟ وی از ترکیه به طرف اروپا را خارج می‌داند و اصلا این سوی دنیا را حساب نمی‌کند، در حالی که قاره آسیا قسمت اعظم جهان را تشکیل داده است و کشور عزیز ما نیز در این قاره قرار گرفته است.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنان خود افزود: کل آسیای میانه یعنی آنجایی که ابوریحان متعلق به آن است و اکنون به ۲۱ الی ۲۲ کشور تبدیل شده است، از دل ایران بزرگ بیرون آمده است و بسیاری از شهرها و کشورهایی چون خوارزم و سمرقند و بخارا و کشورهای دیگر که امروز به عنوان آسیای میانه و در آن زمان بعنوان خراسان بزرگ و ماوراءالنهر مطرح بود همگی گهواره تمدن ایرانی بودند و قسمت انتهایی آن کشور ما بود که نام ایران برای ما ماند و آنها نام دیگری گرفتند. رجبی گفت: به گفته یکی از بزرگان اگر پرشیا یا فارس یا پارس بر کشور ما قرار داده می‌شد و ایرانی اسم نوع می‌گردید، الان بسیاری از کشورها خود را ایرانی می‌دانستد و می‌گفتند ازبک هستیم ولی ایرانی یا پاکستانی هستیم ولی ایرانی و الی آخر. همانطور که در مورد کشورهای عربی مردمان آن می‌گویند عرب هستیم ولی سوری یا عراقی. در حالیکه اگر عرب نام یک کشور بود دیگر کسی خود را عرب نمی‌شمرد.

دکتر رجبی گفت: این حوزه تمدنی بزرگ فرهنگی شخصیت‌های زیادی را در خود جای داده است که یکی از آنها ابوریحان بیرونی است.ابوریحان را ببینید که به هند می‌رود و مدتی زبان سانسکریت را آموخت تا بتواند متون هندی را بخواند. در دوران پیش از اسلام آموزش خواندن و نوشتن تنها برای عده خاصی ممکن بود. تنها شاهزادگان و اعیان و فرماندهان می‌توانستند سواد بیاموزند که این امر موجب بی سوادی عامه مردم شد، لذا این مسئله تحریم سواد برای مردم عادی موجب شد که ما نسبت به هندی‌ها عقب بمانیم و اکنون آنها نسخه‌ها و کتاب‌های بسیاری را دارا هستند.

رجبی افزود: البته با آمدن اسلام به ایران، به سوی علم رفتن واجب شد، اسلام سفارش به طلبیدن علم کرده است و نه خواندن و نوشتن، می‌گوید طالب علم باشید یعنی دانشمند باشید و بسیاری از اندیشمندان مطرح در اینجا ظهور کردند که یکی از آنها ابوریحان بیرونی است.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی گفت: ابوریحان زبان فارسی را آموخت و با مطالعات عمیقی که در حوزه‌ها و علوم مختلف کسب کرد، برای اولین بار موفق می‌شود نکات مهمی را متذکر شود.

وی با اشاره به اینکه ابوریحان در تمام زمینه‌ها بخصوص نجوم هندی و طب هندی نیز مطالعات عمیقی داشت گفت: طب هندی تفاوتی که با دیگر طب ها داشت این بود که دارو را به عنوان خوراکی مطرح می‌کند یعنی داروی پیشگیری کننده به عنوان خوراکی به کار می‌رفته است.

محمد رجبی دوانی با بیان اینکه آنچه می‌توانست تفکرات و اندیشه‌های تکراری را به روز کند توسط ابوریحان صورت گرفت و اظهار داشت: متاسفانه ابوریحان آغازگر این راه بود اما کسی دنباله‌ کار او را نگرفت در حالیکه اگر این نوع تحقیقات بیرونی پی گرفته می‌شد بسیاری از کشفیات جدید در عالم رخ می‌داد و تکرار مکررات را نیز شاهد نبودیم.

مراسم رونمایی از نسخه ارزشمند «التفهیم لاوائل صناعه التنجیم» به مناسبت ثبت نسخه‌ی خطی کتابخانه‌، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در حافظه جهانی یونسکو برگزار شد.