این مسجد، بزرگترین و قدیمی‌ترین مسجد در شهر کوچک و ساحلی غزه است که در محله دراج (محله پله‌ها) در مرکز این شهر قرار دارد. این مسجد در انتهای شرقی خیابان عمر مختار و جنوب شرقی میدان فلسطین واقع شده است که در ضلع جنوبی خود با بازار طلا و در شمال شرقی با مسجد ولایت مجاور است.

نقاشی اثر دیوید رابرتس 1839 

بر طبق کاوش‌ها، قدمت این بنا، به دوران قبل از مسیحیت بر می‌گردد، روزگاری که این مکان به عنوان معبدی باستانی برای بت‌پرستان بود، اما در قرن پنجم میلادی توسط بیزانسی‌ها به کلیسا تبدیل شد. پس از فتح اسلامی در قرن هفتم، مسلمانان آن را به مسجد تبدیل کردند و نام خلیفه وقت یعنی «عمر بن خطاب» را بر روی آن نهادند.

نبرد غزه در سال 312 پیش از میلاد

مسجد بزرگ عمری، مساحتی بالغ بر ۴۱۰۰ متر مربع دارد، که ۱۸۰۰ متر مربع آن به بنای ساختمان اختصاص دارد. بیشتر سازه کلی مسجد از ماسه سنگ دریایی ساخته شده است که در زبان محلی به آن «کرکار» می‌گویند. حیاط با طاق‌های دایره‌ای احاطه شده و تک مناره‌ای در گوشه‌ای از آن تعبیه شده است. درب مسجد حاوی کتیبه‌هایی است که نام سلاطین دوره مملوک‌ها بر روی آن حکاکی شده‌است.

در سال ۱۰۳۳ میلادی، زلزله‌ای در این منطقه رخ داد که باعث فرو ریختن مناره مسجد بزرگ عمری شد. در سال ۱۱۴۹ میلادی در جنگ صلیبیون این مسجد دوباره به کلیسا تبدیل شد و نامش را به یحیی تعمید دهنده تغییر دادند. مسجد عمری دارای سه راهرو است که گمان می‌رود دو تا از آنها بخشی از این کلیسا بوده‌اند. اما چندی نگذشت که در سال ۱۱۸۷ میلادی، ایوبیان به رهبری صلاح‌الدین ایوبی کنترل را به دست گرفتند و غزه پس از نبرد حطین توسط مسلمانان تصرف شد و کلیسای جامع ویران شد.

شکست نیروهای صلیبی در غزه