معماری و شهرسازی یکی از موضوعات بسیار مهم در نشر کتاب‌های فرهنگستان هنر است. انتشارات «متن» تلاش کرده تا بیش از 60 عنوان از کتاب‌هایی که تاکنون منتشر کرده را به این موضوع اختصاص دهد.

کتاب بنیادهای فهم تاریخ معماری؛ درس‌نامه‌ای میان رشته‌ای که مهرداد قیومی بیدهندی، دانشیار دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی، آن را تألیف کرده، از جمله کتاب‌هایی است که در زمره تازه‌های نشر مؤسسه متن در حوزه معماری وشهرسازی محسوب می‌شود. هدف اصلی این کتاب آشنا کردن دانشجو و پژوهشگر با ‏لازمه‌های اصلی فهم تاریخ معماری، و بایسته‌های فهم معماری، است. ‏هدف این است که به‌جای سرگشته کردن خواننده در میان انبوهی از نام‌ها و نظریه‌ها، سررشته‌هایی به‌دست او داده شود تا خود پیش برود و بتواند ‏درباره معماری و تاریخ آن فکر کند، بپرسد، ‏و تحقیق کند. همچنین با مفاهیم و موضوعاتی آشنا شود که ‏بتواند ‏با تکیه بر آنها درباره‌ معماری و تاریخ آن بیندیشد.

محمدرضا قانعی و سهند منشی مؤلفان کتابی در حوزه معماری هستند که جوهره مکان نام دارد. این کتاب رویکردهای جهانی در باب پیوند معماری (مکان) با بستر و زمینه‌اش را بررسی کرده و نشان می‌دهد که گروهی از معماران معاصر که به اهمیت امتداد سنت عظیم قدمایی ما در معماری پی برده‌اند چگونه تلاش کردند با اندیشه‌ورزیِ دوباره در محیط غنیِ شهر اصفهان، بناهای معاصر خود را با نبض این موجود زنده هماهنگ کنند.

مناسبات معماری و علوم در ایران دوران اسلامی نام کتاب دیگری است که در زمره کتاب‌های تازه منتشر شده مؤسسه متن در حوزه معماری قرار دارد و روح‌الله مجتهدزاده، عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه شهید چمران اهواز، براساس پژوهش و مطالعات گسترده بر روی معماری تمدن اسلامی به رشته تحریر درآورده است. وی در این کتاب به پرسش‌های بی‌شماری درباره دانش معماری در میان معماران سنتی پرداخته است؛ آیا پیشه‌ورزانه بودن و غلبۀ سنت شفاهی در آموزش و انتقال معماری گذشتۀ کشورمان می‌رساند که معماریِ تاریخی ایران سنتی فاقد دانش است و دستاوردهای خیره‌کنندۀ آن نیز از منابعی غیر از علم (چون تجربه، شهود و نظایر آن) حاصل آمده یا سوء تعبیری بیش نیست. وی با طرح این پرسش‌ها تلاش می‌کند تا به‌جای فروکاستن نسبت علم و معماری به نسبت عالمان و معماران، که تقلیلی رایج است، با در نظر گرفتن این دو به‌مثابه دو حوزۀ مستقل معرفت در تمدن اسلامی، به پاسخی درخور برای این پرسش‌ها دست یابد.

معنا در معماری غرب اثر كریستیان نوربرگ شولتس، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی که کتاب برگزیده سال 1387 است و تاکنون به چاپ ششم خود رسیده؛ فن جمیل؛ زندگی و آثار استاد علی محمد اصفهانی(کاشی ساز و نقاش دوره قاجار) به کوشش مهدی مکی‌نژاد؛ شهر سوخته،(هنر و باستان‌شناسی حوزه دلتای رودخانه هیرمند)، به کوشش سید منصور سیدسجادی؛ گذری بر معماری متقدم مسلمانان؛ نوشته كپل آرچیبالد كمرون كرسول ترجمه گلچین عارفی؛ مجموعه‌ای از خانه‌های روستایی در شمال ایران که زیر نظر محمود طالقانی منتشر شده و ده‌ها کتاب دیگر از جمله کتاب‌های منتشر شده حوزه معماری و شهرسازی انتشارات فرهنگستان هنر به شمار می‌روند.

علاقه‌مندان می‌توانند برای استفاده از تخفیف هفته کتاب تا دوم آذر 1403، به وبگاه مؤسسه متن به نشانی https://matnpub.ir مراجعه کنند.