امید قجریان در پاسداشت روز جهانی صنایع‌دستی عنوان کرد: صنایع‌دستی و محصولات فرهنگی واجد زبان خود هستند.
فرهنگستان هنر در نظر دارد، در پاسداشت روز جهانی صنایع‌دستی، هرساله مراسمی با عنوان «کلک خیال‌انگیز»، با برپایی کارگاه و نمایشگاه، در این فرهنگستان صورت دهد. از این رو، با امید قجریان، پژوهشگر این عرصه، به گفت‌وگو نشستیم. او ابتدا به این موضوع پرداخت که اصولا چه مواردی را به‌عنوان صنایع‌دستی می‌شناسیم، و سپس، در پاسخ به این پرسش که چرا صنایع‌دستی با گذشت هزاران سال باز هم مورد اقبال مردم قرار دارد، بیان کرد: باید به این نکته اشاره کنم که صنایع‌دستی و محصولات فرهنگی، بیش از هر چیز، تکیه بر هویت یک سرزمین، قومیت، زبان و امکاناتی که از لحاظ فرهنگی متعلق به باشندگان آن جامعه است در خود دارند. البته منظورم صنایع‌دستی‌ای است که بی پیرایه، خود ویژگیِ هویتی خود را صورت‌بندی می‌کند، نه آن چیزهایی که در فضای رسمی می‌شناسند. صنایع‌دستی را در حوزه صنایع فرهنگی روستایی می‌بینم که حداقل واجد یک شاخصه قومیتی و فرهنگی در درون خود باشد، البته می‌تواند لزوماً هم در روستا نباشد و در مناطق و اقلیم‌های مختلف قرار گیرد؛ مناطقی که واجد یک شاخصه فرهنگی در اشیای مادی است.

امید قجریان در پاسخ به این پرسش که چرا با توجه به پیشرفت فناوری و استفاده از ماشین‌هایی که با سرعت و دقت بیشتری به تولید می‌پردازند، همچنان به صنایع فرهنگی متعلق به کار دست انسان‌ها علاقه‌مند می‌شویم، خاطرنشان کرد: این موضوعی قابل‌تأمل است. عمده این علاقه‌مندی به‌ این واسطه است که این محصولات فرهنگی مانند یک زبان عمل می‌کنند. همان‌طور که ما علاقه‌مندیم کتاب‌های ادبی را در خانه‌هایمان حفظ و آنها را مطالعه کنیم، دوستدار دیگر کالاها و محصولات حوزه فرهنگی خود نیز هستیم. اینها وجه هویتی پُررنگی برای ما می‌سازند و نشانه‌هایی از هویت ما محسوب می‌شوند و به واسطه این دلالت‌های نشانه‌ای است که مردم علاقه‌مند می‌شوند از این محصولات استفاده کنند.

او در خصوص ویژگی محصولاتی که عنوان صنایع‌دستی بر آنها می‌نهیم، تأکید کرد: البته صِرف نام‌گذاری صنایع‌دستی بر برخی از کالاها و محصولات به آنها تشرف نمی‌دهد؛ چراکه برخی از اینها به اسم صنایع‌دستی عرضه می‌شوند، حال آنکه شبیه کاردستی‌اند. تفاوت صنایع‌دستی با کاردستی این است که وجه فرهنگی در کاردستی شکل نمی‌گیرد، اما در صنایع‌دستی رخ می‌دهد. در فرش یا گُل‌دوزیِ محلی یا انواع دست‌ساخته‌هایی که زنان انجام می‌دهند قابلیت زبانی فرهنگی می‌بینیم.

این پژوهشگر حوزه فرهنگی در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از محصولات غیرکاربردی صنایع‌دستی همچنان مورد علاقه مردم برای خرید هستند، عنوان کرد: وجه هویتی صنایع‌دستی بسیار بالاست و حضوری که سازندگان به‌واسطه پیشینه خود در آن محصول به وجود می‌آورند موجب می‌شود این محصول واجد زبان مختص به خود شود و شیئی شود که حامل فرهنگ، هویت و زبان است و تبعاً، تعلقات فرهنگی منطقه را با خود دارد. به‌عنوان مثال، محصولی از صنایع‌دستی کردستان با محصولی از صنایع‌دستی منطقه بلوچستان، از لحاظ ریختی و هویتی و خیلی از مسائل مرتبط با ساخت آنها، تفاوت‌های بسیاری با هم دارند؛ مانند گستردگی گویش‌های مختلفی که در زبان و فرهنگ ما وجود دارد. صنایع فرهنگی متعلق به اقوام مختلف ایرانی است و ویژگی مربوط به خود را دارد و نقشی مانند زبان ایفا می‌کند و مردمی که علاقه‌مندند با آنها گفت‌وگو کنند، حتی اگر کاربردی برایشان نداشته باشد، می‌خواهند تا این ویژگی و زبان را داشته باشند و از این محصولات استفاده ‌کنند.