مراسم تقدیر و پاسداشت یک عمر فعالیت زنده‌یاد عربعلی شروه در زمینه هنر و ترجمه، در کتابخانه فرهنگستان هنر برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، این مراسم صبح دوشنبه 24 شهریور 1404، به مناسبت اهداء بیش از پانصد جلد کتاب لاتین زنده‌یاد شروه به کتابخانه و مرکز اسناد فرهنگستان هنر برگزار شد و در آن ناهید عبدی، معاون پژوهشی فرهنگستان هنر؛ مهدی حسینی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر و نقاش پیشکسوت؛ مسعود ناصری، مدیر مجموعه فرهنگی‌هنری آسمان؛ علی‌اصغر میرزایی‌مهر، عضو هیئت‌علمی دانشکده هنر معماری دانشگاه علم و فرهنگ؛ شیث یحیایی، مدیرگالری شیث؛ رضا هدایت، نقاش و مرضیه قره‌داغی همسر زنده‌یاد شروه، به بیان خاطراتی از استاد و تاثیرگذاری ایشان در زمینه هنر و ترجمه آثار هنری پرداختند.

سیدمهدی حسینی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر  با ذکر این نکته که آشنایی وی با استاد به ابتدای دهه پنجاه و تشکیل دانشگاه فارابی بازمی‌گردد، گفت: پس از انقلاب و دوره انقلاب فرهنگی، شروه به ترجمه کتاب‌های هنری پرداخت. یکی از مهم‌ترین ترجمه‌های وی کتاب «هنر رنگ» اثر یوهانس ایتن بود که به چاپ‌های متعددی نیز رسیده است. این کتاب تنها کتاب مشهور او نبود بلکه کتاب‌های کوچیکی هم با قیمت نازل در زمینه آشنایی با هنرهای تجسمی با انتشارات بهار تهیه می‌کرد و از این طریق باب آشنایی هنرمندان جوان بسیاری را در اقصی نقاط کشور با هنرهای تجسمی گشود.

ناهید عبدی، معاون پژوهشی فرهنگستان هنر، با بیان این که یکی از مهم‌ترین خصوصیات زنده‌یاد شروه این بود که هنر را نه فقط برای طبقه نخبه، بلکه متعلق به همه می‌دانست و آن را به درون جامعه برد؛ از خانواده این هنرمند برای اهدای کتابخانه ایشان به فرهنگستان هنر تشکر کرد و گفت: در هنگام آماده‌سازی کتاب‌های اهدا شده، با سیر مطالعاتی ایشان و دغدغه‌مندی‌اش نسبت به آب و محیط زیست و مسایل مختلف انسانی آشنا شدم و بیش از پیش شخصیت وی برایم ستودنی شد.

مدیر مجموعه آسمان فرهنگستان هنر، نخستین آشنایی خود با استاد شروه را هنگام نقاشی در کوچه‌باغ‌های کن در دهه شصت ذکر کرد. وی افزود: کتابخانه فرهنگستان هنر، محلی امن و ارزشمند برای استفاده پژوهشگران است. از این رو برخی استادان، گنجینه‌های کتب و اسناد خود را برای نگهداری و استفاده سایر پژوهشگران به این کتابخانه  هدیه دادند و استاد شروه نیز از زمره همین اساتید است. سنت هدیه برای استفاده عموم در فرهنگ ما، سنتی دیرینه است و در فرهنگ جهان هم هدف از اهدا همین نگهداری و استفاده است. در فرهنگ ایرانی-اسلامی از این موضوع به عنوان «وقف» یاد می‌شود. با این اهدای کتاب که سرکار خانم قره‌باقی انجام دادند، هم اسناد ملی و هم یاد و خاطرات استاد حفظ می‌شود.
مسعود ناصری ادامه داد: شروه یکی از پرسه‌زنان و جستجوگران هنر بود، از ضایعات و اشیا کم‌ارزش مجسمه‌های جدیدی درست می‌کرد و به آنها زندگی دوباره می‌بخشید و به سمت یک تعالی شخصی در کارش می‌رفت. منظره‌هایی که کار می‌کرد منظره‌هایی با نورپردازی ایرانی بود و من به‌شخصه این زنده نگه‌داشت صحنه ایرانی در نقاشی ایشان را بسیار دوست دارم. از سوی دیگر وی با ترجمه‌هایش مسائل جدید و آینده هنر را حتی به دورافتاده‌ترین جاهای کشور هم برد. در نهایت تصور می‌کنم، بهترین توصیفی که بشنود از ایشان کرد آن است که وی یک انسان کامل بود.

علی اصغر میرزایی مهر، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ نیز در این نشست، خاطره‌ای از آشنایی خود با زنده‌یاد شروه در میانه دهه شصت گفت. او آشنایی خود و هم‌نسلانش را با مبانی هنرهای تجسمی و رنگ در سال‌های انقلاب فرهنگی، مدیون کتاب‌هایی دانست که مرحوم شروه در این زمینه ترجمه کرده بود و ادامه داد: قبل‌تر یک جریان کمال‌الملکی بر عرصه هنرهای تجسمی حاکم و غالب بود و تنوع و تکثر در دیدگاه‌ها وجود نداشت و کتابهایی که ‌زنده‌یاد شروه ترجمه کرد، این تکثر را به وجود آورد. او نیازهای جامعه هنری روز را خیلی خوب درک می‌کرد، به همین جهت سراغ کتاب‌هایی می‌رفت که مورد اقبال و استقبال قرار می‌گرفت. از سمت دیگر نیز به دلیل قیمت ارزان، کتاب‌ها راحت به علاقه‌مندان هنر در شهرهای مختلف ایران می‌رسید و همین امر باعث توسعه هنر می‌شد.
این هنرمند ادامه داد: من  بعد از فوت استاد بیشتر با همسر گرامی‌شان آشنا شدم. سرکار خانم قره‌داغی در بزرگداشت یاد زنده‌یاد شروه، سهم بسیار بزرگی دارند. ما دوستداران فرهنگ و هنر در وهله اول مدیون آقای شروه و در وهله دوم مدیون سرکار خانم قره داغی هستیم که پرچم یاد استاد را زنده نگه داشت. ایشان با اهدای کتاب‌های مرحوم شروه به کتابخانه فرهنگستان هنر، در زنده‌ نگه‌داشتن سنت انسانی، اخلاقی و اسلامی وقف کمک بسیاری نمودند.

رضا هدایت، هنرمند نقاش نیز با اشاره به تواضع و افتادگی شروه گفت: زنده‌یاد شروه هیچ وقت میلی به خودنمایی نداشت. او از کاشفین غار علی‌صدر و بنیان‌گذاران صخره‌نوردی و اسکی در همدان بود. اما اگر در گوگل جستجو کنیم در هیچ جا نامی از ایشان به عنوان کاشفین غار علی صدر نیامده است، حال آنکه اگر خاطرات فریدون اسماعیل‌زاده را بخوانید متوجه می‌شوید که شروه با چه اقدام ابتکاری باعث شد با تیوب به داخل غار بروند و آن را کشف کنند.
وی افزود: یک روز ساعت ۵ بعد از ظهر بود. جمع کرده بودیم که بیاییم. آقایی آمد و به ایشان گفت که چند وقت است نقاشی می‌کنی؟ شروه گفت دو سال. به من گفت شما چه مدت است نقاشی می‌کنی؟ گفتم یک سال. گفت معلوم است که این(زنده‌یاد شروه) از شما بهتر است. بعد به ایشان گفت: ولی این درخت‌ها را نباید اینجوری می‌کشیدید. شروه گفت چکار باید می‌کردم؟ آن فرد گفت می‌خواهی برایت درستشان کنم؟ پاسخ داد: بله. مرد ناشناس رمگ‌ها را گرفت و ترکیب کرد و تابلو را تغییر داد و در آخر هم گفت: ببین! الان این درخت‌ها جان گرفته اند.  شما جوانید. کتاب‌هایی هست مثل رنگ و روغن که مال انتشارات بهار است و خواندنش به شما کمک می‌کند. شروه پرسید ترجمه کیست؟ مرد گفت عربعلی شروه! و رفت. شروه اصلا ناراحت نشد که کتاب خودش را به خودش توصیه کردند. انقدر متواضع بود.

مرضیه قره‌داغی مترجم و همسر زنده‌یاد شروه  به ذکر خاطراتی از سال‌های پربار زندگی با ایشان و فعالیت‌های گسترده وی پرداخت. وی گفت: او به معنای تام و تمام عاشق هنر بود. واله همیشگی هنر و نقاشی و جستجو بود. در هر زمینه‌ای که وارد می‌شد عاشقانه کارش را به بهترین نحو انجام می‌داد. مثلا به کوه می‌رفت و در آنجا پناه‌گاه می‌ساختند. اما چیزی نمی‌گفت. بعدتر برای ما نامه بزرگداشت کوهنوردان بزرگ و پیشکسوتان کوهنوردی می‌آمد و من متوجه می‌شدم که مدرک سنگ‌نوردی دارد. خیلی از این مدارک را من اصلا نمی‌دانستم که دارد. اهل نمایش نبود. قایق میساخت، کفش اسکی می‌ساخت، ماشین من را تعمیر میکرد، مجسمه می‌ساخت، شاهنامه می‌خواند، ترجمه می‌کرد و به معنای تمام زندگی می‌کرد.

این نشست که بیش از 2 ساعت به طول انجامید، با بازدید میهمانان از قسمت‌های مختلف کتابخانه و مرکز اسناد فرهنگستان هنر پایان یافت.

گزارش تصویری این مراسم را اینجا ببینید.