نخستین نشست از سلسله نشست‌های «چالش‌های پیش روی تئاتر ایران» در فرهنگستان هنر برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، نخستین نشست از سلسله نشست‌های چالش‌های پیش روی تئاتر ایران، سه‌شنبه 11 دی ماه 1403 با سخنرانی محمدرضا خاکی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و محمود فتح‌اللهی پژوهشگر تئائر برگزار شد.

محمدرضا خاکی در این نشست با ذکر اینکه تماشاگر، قلب تپنده تئاتر است و تئاتر بدون تماشاگر نمی‌تواند زنده مانده و موجودیتی داشته باشد، گفت: تماشاگر امروز تئاتر با چالش‌های بسیاری در تماشای تئاتر روبه‌روست که تحت‌تاثیر عوامل متعدد فرهنگی و سیاسی و اجتماعی است.

وی ادامه داد: از موانع فرهنگی می‌توان به کمبود آگاهی عمومی درباره تئاتر، کاهش علاقه به هنرهای نمایشی و نگرش سنتی نام برد. درباره موانع اقتصادی می‌توان به عواملی چون هزینه‌های بالا و کاهش رغبت عمومی به دلایل اقتصادی و توزیع نامتوازن امکانات اشاره کرد. عواملی چون سانسور و محدودیت‌های اجتماعی از محدودیت‌های سیاسی اجتماعی تئاتر است.

وی سپس به ارائه راهکارهایی چون ارتقاء آثار و تشویق جوانان به دیدن تئاتر، یارانه‌های دولتی و خصوصی برای تسهیل دسترسی عمومی، بهره‌گیری از تکنولوژی، توزیع عادلانه امکانات و ایجاد زیرساخت‌های تئاتری، کاهش سانسور و ایجاد فضای آزادتر و... برای برطرف کردن این موانع و محدودیت‌های تئاتر اشاره کرد و گفت: عبور از موانع موجود، نیازمند همکاری همگانی است.

این پژوهشگر در ادامه محورهایی برای فرهنگ‌سازی رفتن به تئاتر ذکر کرد و گفت: آموزش و آگاهی بخشی در باره تئاتر، گنجاندن تئاتر در برنامه‌های درسی، برگزاری کارگاه‌های تئاتر در مدارس، حمایت از انجمن‌های تاتر در دانشگاه‌ها و مدارس، آگاهی‌بخشی عمومی و تبلیغات هدفمند درباره این هنر، ارائه تئاترهای مردمی و جذاب و گسترش تئاتر در مناطق محروم، سرمایه‌گزاری مناسب برای تولیدات با کیفیت، ارائه یارانه‌های فرهنگی از این راهکارهاست.

محمد فتح‌اللهی، پژوهشگر تئاتر نیز در این نشست با ذکر این که سابقه آینده‌پژوهی در حوزه تئاتر به بیست سال گذشته می‌رسد، گفت: سوالی که پیش می‌آید این است که چرا در حوزه تئاتر آینده‌اندیشی وجود ندارد و به افق پیش روی آن در آتیه کمتر توجه می‌شود.

وی ادامه داد: هدف این جلسه، ایجاد زمینه‌ای برای بحث و گفت‌وگو درباره آینده‌اندیشی در تئاتر ایران و تاکید بر اهمیت و ضرورت تفکر معطوف به آینده به عنوان یک گفتمان، منش و فرهنگ است. وی آینده را یک مسئله جهانی و ملی و به اصطلاح یک مقوله پروبلماتیک «Problematic» دانست و گفت: در دنیای امروز، آینده‌ها هر لحظه مبهم‌تر می‌شوند. این ابهام فزاینده از برهم کنش دائمی تغییر و پیچیدگی زاییده می‌شود.

وی ادامه داد: تصویر کردن آینده به اعتبار قدرت انتخاب بشر، کار دشواری است و اندیشیدن به آن در طول تاریخ، جوامع و فرهنگ‌های مختلف متفاوت بوده است.

این پژوهشگر درباره نسبت تئاتر و آینده‌اندیشی و آینده‌پژوهی گفت: آینده‌پژوهی، بیشتر علمی سیستماتیک و مبتنی بر شواهد و داده است. در حالی که آینده‌اندیشی بیشتر به تفکر خلاقه و تصور آینده‌های مختلف مربوط می‌شود و این همان نقطه تلاقی علم آینده‌پژوهی و هنر تئاتر است. تئاتر رویای ممکن کردن امر غیرممکن است، پرسش از مفاهیم بنیادین و چارچوب‌های عادی‌سازی شده مطرح می‌کند. در تئاتر به دلیل خصیصه ذاتی، موقعیت‌‌ها نه آنچنانی که هست، بلکه آنچنان که می‌تواند باشد به تصویر کشیده شده و دنیاهای جایگزین و خیالی می‌سازد و به مخاطب پیشنهاد می‌دهد. اگر رویاپردازی را از وجوه مهم علم آینده پژوهی در نظر بگیریم، هنر تئاتر یکی از بهترین محمل‌ها برای آینده اندیشی است.
این نشست با پرسش و پاسخ حاضران پایان یافت.

فایل صوتی این نشست تخصصی را اینجـا بشنوید.