زميني و آسماني ( نگاهي به خوشنويسي ايراني از گذشته تا امروز )
زميني و آسماني ( نگاهي به خوشنويسي ايراني از گذشته تا امروز )
تاریخ ثبت : 1391/02/23
طبقه بندي :
کتاب ,
موضوع :
زميني و آسماني ( نگاهي به خوشنويسي ايراني از گذشته تا امروز )
نویسنده :
آيدين آغداشلو
عکس :
ویراستار :
<#f:16/>
چاپ اول :
بهار 1385
چاپ و صحافي :
ديدآور
تعداد صفحات :
245 صفحه
اطلاعات بیشتر :
ديباچه
در دنياي هنر ايراني خوشنويسي قدر و منزلتي ويژه داشته است. اگر اصطلاح «هنر ايراني» را برگزيدم نه به آن منظور است كه با تكيه به مفهوم ملي هدف خاصي را دنبال كنم، بلكه از ايراني ميگويم كه بخشي از جهان اسلام است، و اگر هنر را زينت تمدنها بدانيم ايران نگين تمدن اسلامي است و خوشنويسي در قرنهايي اوج درخشش اين نگين. پس ارزش شناختن دارد. انگيزهاي كه سالهاي اخير سعي بر آن داشتهام.
اين سعي البته از تلاش دريافتن پاسخ پرسشي شخصي بود. دقيقاً بيست سال پيش به هر دليلي، كه شايد احياي مجدد خاطرهاي از پدربزرگ و خط خوش او بود و يا امتداد افتخار خوشخطي پدرم و البته در تأثير از شرايطي خاص كه شرح آن حرفهاي بهجاي براي اين مجمل نخواهند بود، به خوشنويسي روي آوردم و تعليم ديدم. ديري نگذشت بر خلاف فضايي كه در آن قرار گرفته بودم، كه معمولاً هر پرسش را در بنيان سنتهاي رايج، با احترام و افتخار، در ژست عجبي از خبطي آشكار، پاسخ ميدادند، در تأثير اندكي آشنايي با نقد و فلسفة هنر، پرسشهايي بسيار جدي را در پيرامون خوشنويسي براي خود مطرح ديدم و قصد شناخت كردم.
بيشك پرسش از نفي و شك آغاز ميشود؛ و در آن دوران در نفي ارزشهاي خوشنويسي پرسش از ماهيت و ذات آن در قياس با مباني ارزشگذاري هنر امروز، در آشنايان و رهروان هنرهاي غربي، مانند نقاشي غربي، گرافيك و مدرنيست در معناي عام، مطرح شده بود.
اما انگيزة پرسش در من پاسخ به ترديد بود زيرا شور و عاطفة جواني تعصبي مليح را به حضور برخي ارزشها كه در تقويت نوع تربيت خاص من بود قوت ميبخشيد و فضاي خوشنويسي آن دوران، كه خوشبختانه از اولين روزهاي ورودم با بالاترين سطح آن آشنا شدم، تأكيد بر آن تعصب بود.
اما هرگز تعصب توأم با ترديدم به جزميت نگراييد زيرا تحت تأثير مفاهيم نقد مدرن و فضاي روشنگري بودم كه در تلاش يافتن تعريف و تحديد هر چيزي انسان را وادار به پرسش دربارة هر پديدهاي ميكرد. اين تأثير، اين تصور را قوت بخشيد كه هر پديدة بديهي را هم ميشود و بايد شناخت و شناساند.
از اينرو شناختن ارزشهاي هنر سنتي و بهويژه خوشنويسي را وجهة همت خود ساختم. ديگر فرض برخي ارزشهاي جاوداني را در خوشنويسي بر خود واجب نساختم و تعريف خوشنويسي در قالب عبارات و اصطلاحات فريبايي همچون هنر ناب و هنر شريف راضيم نكرد؛ بايد بشود توضيح داد كه چرا شريف است و چرا ميل داريم كه آن را ناب توصيف كنيم.
در اين ميان دانستم كه تنها از آموختن خوشنويسي به شيوة سنتي در محضر بزرگان آن روزگار، كه بزرگان اين روزگار هم هستند، همة وجوه خوشنويسي را نخواهم شناخت و بر آن شدم كه منابع شناخت وسيعتر را بيابم. در اين جستجو قدري با آگاهي و قدري هم از سر اتفاق در متن فرآيندي قرار گرفتم كه بر مبناي آن حركت كردم. گفتگوي حاضر هم با استاد آيدين آغداشلو بخشي از آن فرآيند است و بهتر آن ميبينيم كه در ادامة مطلب در بخشهاي مجزا به شرح ذيل:
1- شرح چالشهاي ذهني در نسبت با ماهيت خوشنويسي.
2- ظرفيت فضاي تعليم و تعلم خوشنويسي در پاسخ به آن چالش.
3- منابع مكتوب خوشنويسي.
4- در شرح انگيزة انجام گفتگو و جايگاه استاد آغداشلو در فرآيند شناخت.
در توصيف دقيق فرآيند ياد شده تلاش كنم.
عليرضا هاشمينژاد
فهرست مطالب
ديباچه
جلسة يكم رابطه با خوشنويسي
جلسة دوم تعريف
جلسة سوم نسبت خوشنويسي با مفهوم هنر
جلسة چهارم خوشنويسي و مفهوم سنت
جلسة پنجم خلاقيت و خوشنويسي
جلسة ششم كلهر و عمادالكتاب
جلسة هفتم خطوط ايراني و ....
جلسة هشتم ابزار و قالبها و ...
جلسة نهم خوشنويسي معاصر
بعضي از نامها و اصطلاحات
نمايه
تصويرها