مقدمه
نقاشي مكتب اصفهان (1000ـ1135ق) يكي از صفحات پربار، غني، پرافتخار و پيچيدة تاريخ هنر كشور را به خود اختصاص داده است. نقاشي مكتب اصفهان فصل آخر دورة درخشاني است كه مكاتب بزرگي همچون هرات، تبريز (اول و دوم)، قزوين و مشهد را دربرميگرفت. مكتب اصفهان در اين تقريباً يكصد و پنجاه سال شاهد تحولات و دگرگونيهايي بود كه موجب پيچيدگي آن گرديده و مطالعة اين دوره را بسيار دشوار كرده است. حضور شخصيتهاي بارزي چون رضا عباسي، چنان توجه محققان ايراني و خارجي را به خود جلب كرده كه شخصيتهاي ديگر اين مكتب را به دست فراموشي سپرده است. همچنين تاكنون تصوير روشن و فراگيري كه كليت مكتب اصفهان را با تمام گوناگونيهاي آن بيان كند، به دست داده نشده است.
همايش مكتب نگارگري اصفهان كه يكي از هشت همايش گردهمايي بزرگ و بينالمللي مكتب اصفهان است، ميكوشد تا برخي ابعاد تاريك اين بخش مهم از تاريخ هنر پرافتخار كشور را روشن نمايد. به همين دليل در كنار مقالاتي كه به دست برجستهترين محققان جهاني ارائه ميشود، تأليف افزون بر پنجاه عنوان كتاب در برنامههاي اين همايش گنجانده شده است. مجموعه مقالات حاضر يكي از اين كتابهاست كه به پيشنهاد معاونت پژوهشي فرهنگستان هنر و با همكاري استادان بزرگ ايراني و ويراستاري يكي از برجستهترين اين محققان يعني آقاي دكتر عبادالله بهاري به انجام رسيده است. در اين كتاب، افزون بر نگرشي نو به رضا عباسي، سعي شده است به برخي از چهرههاي ديگر مكتب اصفهان با ديدي تاريخي ـ تحليلي پرداخته شود.
بخش نخست اين كتاب به رضا عباسي، نقاش اسطورهاي مكتب اصفهان، ميپردازد و بخش دوم به سه تن از شخصيتهايي اختصاص يافته كه يا در شكلگيري مكتب اصفهان نقش داشتند و خود متعلق به مكاتب پيشين بودند (آقاميرك اصفهاني) يا از شخصيتهاي بارز مكتب اصفهان قلمداد ميشوند (عليقلي بيك جبادار و معين مصور).
ضمن تشكر از استادان و پژوهشگراني كه با مقالات خود تكوين چنين اثري را موجب شدند، اميد است اين مجموعه در كنار مجموعههاي ديگر گامي براي آشنايي بيشتر محققان، بهويژه پژوهندگان جوان كشور، با هنر والاي اين دوره باشد.
معاون پژوهشي فرهنگستان هنر
بهمن نامور مطلق
فهرست مطالب
مقدمه
بخش اول: رضا عباسي
رضا عباسي: نقاش توجيهگر چهرة زمان / حبيبالله آيت اللهي
مفهوم فضايي اتميستي در آثار رضا عباسي ... / مهرداد احمديان
رضا عباسي / عبادالله بهاري
دورانشناسي آثار طراحي و نقاشي رضا عباسي / اصغر جواني
بخش دوم: عليقلي بيك، معين مصور، آقا ميرك
علي قلي بيك جبادار ـ كتابدار / يعقوب آژند
معين مصور و مكتب اصفهان / مهدي حسيني
مولانا جلالالدين ميرك اصفهاني: هنرمند بهزاددست / محمدمهدي هراتي