مقدمه
از آنجا که نمايشنامهنويسي به شيوه کنوني در ايران متأثر از ادبيات دراماتيک غرب است و ايرانيان چهارچوب و اسلوب مورد نظر را از آنها آموختهاند، بررسي اين پديده و تحليل آثار نويسندگان دورههاي مختلف در ايران و تأثيرپذيري آنها، تاريخچه پرفراز و نشيب ادبيات نمايشي را براي دانشپژوهان ترسيم خواهد نمود. مروري بر تاريخچه نمايشنامهنويسي در ايران چه از بدو پيدايش آن و دوران حاکميت ترجمه آثار غربي در ايران و چه در شرايط کنوني و در چند دهه اخير، نشان ميدهد که اصولاً تأثيرپذيري نويسندگان ايراني بيش از آنکه انتقال تکنيک نمايشنامهنويسي باشد، انتقال مفاهيم و آداب و سنن و در مجموع روح حاکم بر فرهنگ غربي است که اين مسئله باعث دور شدن نمايشنامهنويسان از آداب و سنن و فرهنگ پر از راز و رمز و گنجينه غني و سرشار اين مرز و بوم شده است. در چند دهة عمر نمايشنامهنويسي در ايران فقط توانستهايم تعداد اندکي نمايشنامهنويس شناخته شده را در کارنامه ادبيات نمايشي خود داشته باشيم و اگر از پيشکسوتان اين فن در دوران اوليه انتقال تجارب نمايشنامهنويسي بگذريم، بايد اعتراف کنيم، جدا از آثاري که ترجمه آثار غربي بوده و به نوعي آداپته کردن آنهاست، فقط ميتوانيم به چند چهره مشخص نمايشنامهنويسي دلخوش کنيم و اين از مشکلات مهم اين دوران سپري شده است. کتاب حاضر سعي دارد به اين آثار و تحليل آنها با نگاهي منتقدانه بپردازد تا شايد در تجزيه و تحليل اين دوران بتوان به علل رکود نمايشنامهنويسي و نبود چهرههاي ممتاز و مشخص در اين رشته مهم هنري دست پيدا کرد. جمعآوري و تحليل تمامي آثار نمايشي چند دهه اخير و اصولاً تاريخ نمايشنامهنويسي در اين ديار، نياز به فرصت مناسب و تحقيق و تفحصي دارد که نويسنده اميدوار است به زودي و در ادامه راه به اين مهم دست يابد و در مجلدات بعدي تمامي تاريخ نمايشنامهنويسان ايران را ارائه نمايد. از مجموع 395 نمايشنامهنويس ايراني که آثارشان به چاپ رسيده، نمايشنامههاي144 نفر از آنان مورد تحليل و بررسي قرار گرفت که 4 نمايشنامه فاقد نام نويسنده ميباشند. از ميان 866 متن نمايشي موجود که فهرست شدهاند، 344 نمايشنامه انتخاب گرديد. در تمامي نمايشنامهها، تا حد امكان شناسنامه کاملي از اثر (نام نمايشنامه، نويسنده، تاريخ نگارش، چاپ، ناشر، تيراژ، تعداد صفحات و قيمت کتاب) ارائه شده و سپس مشخصات متن، شامل تعداد پردهها يا تابلوها و صحنهها و اسامي شخصيتهاي نمايشنامه، و در مورد آن دسته از آثار که اجراي اول آنها در کتاب قيد شده، مشخصات و تاريخ اجرا نيز منظور گرديده است. سرانجام خلاصه هر نمايشنامه و تحليل آن ذکر شده است. در تحليل و نقد آثار موجود، هرگز از نقد و تحليل ديگران دربارة آثار استفاده نشده و تمامي نظرات موجود از نگارنده است.
فهرست مطالب
پيشگفتار مقدمه معرفي و نقد آثار نمايه اشخاص نمايه آثار بيوگرافي نويسنده