آرم فرهنگستان هنر
تيشه‏دارى - گذرى بر آثار استاد محمدقاسم اخوى‏يان معمار سنتى خراسان
تيشه‏دارى - گذرى بر آثار استاد محمدقاسم اخوى‏يان معمار سنتى خراسان تاریخ ثبت : 1391/02/19
طبقه بندي : کتاب ,
موضوع : تيشه‏دارى - گذرى بر آثار استاد محمدقاسم اخوى‏يان معمار سنتى خراسان
نویسنده : محمدمهدى اخوي يان
عکس :
ویراستار : محمد حسينى
چاپ اول : تابستان 1387
چاپ و صحافي : شركت چاپ ونشر شادرنگ
تعداد صفحات : 216 صفحه
اطلاعات بیشتر : يشه ابزارى نوك تيز، و تيشه‏دارى، پيشه‏اى قديمى است. اما ما پيش و بيش از آنكه با اين پيشه آشنا باشيم با تيشه فرهادآشناييم؛ تيشه‏گرى كه صورتگر عشقى اساطيرى است. تيشه‏دارى براى نسل امروز ناآشناست. كسى نمى‏داند رمز پيوستگى اين پيشه و آن تيشه در چيست. براى دانستن اما،اكنون زمينه فرصت مهياست: كافى است از سر شوق نگاهى مهربانانه و مويشكافانه به آثار استاد اخوى‏يان بيندازيم.پيرمردى از ديار خراسان، از شهر فيروزه، شهر سفالينه‏هاى منقوش، نيشابور، در خلوت كارگاهى ساده با دستانى پينه‏بسته برسنگينى جرم خاموش آجر مى‏كوبد تا نقشى از خاطره، تاريخى مبهم و فراموش شده، از سيمرغ و سى مرغان پر كشيده به‏آسمان ايران زمين را حك نمايد. در كارگاهش تنها صدايى كه مى‏شنوى، صداى تيشه است؛ تيشه‏اى كه سال‏هاست با عشق ومعرفت، امانت‏دار تاريخ ماست و همه سعى او بر اين است تا نقشى از لطف لطيف خيال بر آجر بزند. فرهادم و انديشه شيرين به سر اما آلوده به خردل نكنم تيشه خود را آجر از مصالح بومى كشور ماست. هزاران سال است كه در معمارى ايران زمين از آن استفاده مى‏شود. شكل‏پذيرى،رنگ، تنوع اندازه‏ها، سادگى تراش، ارزان و در دسترس بودن مواد اوليه و همچنين، تركيب و سازگارى با ساير مصالح، همه ازامتيازات آجر است. به همين دليل در طول تاريخ معمارى ايران، چه در ساختار و چه در تزيينات بناها، به وفور از آن استفاده‏شده است. آجرتراشى از روش‏هاى مرسوم در زيباسازى نماى بناها بوده است. در گذشته به اين پيشه، تيشه‏دارى مى‏گفته‏اند.آثار بسيار زيباى گذشته مانند مناره‏ها، ميل‏ها، سردرها، سطوح صاف ديوارها و ساير نقاط و فضاهاى داخل و خارج‏معمارى، نشان مى‏دهد اين پيشه در ميان مردم رواج داشته است. چنان‏كه نظامى نيز در هفت پيكر به اين موضوع اشاره‏مى‏كند: گرد عالم شد اين حكايت فاش تيز شد تيشه‏ها ز بهر تراش نمونه‏هاى آجرتراشى تا دوره پهلوى اول، در معمارى ديده مى‏شوند؛ اما از زمانى كه آهن، بتن و سيمان بر تن معمارى مانشست تا مدرنيسم را تجربه كند، آجر، خانه‏نشين و بازنشسته شد و كاربردهاى هنرى آجر رو به فراموشى گذاشت. استاداخوى‏يان يكى از بازماندگان و پيشكسوتان اين رشته هنرى است. آجر در دستان اين هنرمند، همچو موم است. او عمرى رادر خلوت گذرانده است، با زبان آجر آشناست و با تمام وجود راز و رمز آن را درك مى‏كند. او درك مناسبى از حجم‏هاى‏بزرگ كه مى‏توانند به عنوان بناهاى يادبود استفاده شوند، دارد و با بافت‏هاى متفاوت و متنوع، سطوح مختلف بسيار زيبايى ازآجر، ايجاد مى‏نمايد. از ديد اين هنرمند، هر آجر سندى تاريخى است و همچون سفالينه‏ها و كاشى‏هاى رنگارنگ، برگى ازتاريخ نانوشته ماست. علاقه استاد به كار روى آجرهاى قديمى، از آن جهت است كه اين آجرها با او سخن مى‏گويند و با اومأنوسند. گنجينه آثار استاد مجموعه متنوعى از اشكال، احجام، طرح‏ها و نقش‏هاى متفاوت در اندازه‏هاى مختلف مى‏باشند.اين آثار نشان مى‏دهد كه با شناخت از سنت‏ها و روش‏هاى گذشته و با خوانش جديد، مى‏توان از پديده آجر، برداشتى درست‏و امروزى داشت. متأسفانه تاريخ گذشته ما مخصوصاً در زمينه اين گونه هنرها، مكتوم و نانوشته مانده و رمز و راز دانش و فنون اين هنرها،در سينه هنرمندان‏شان باقى و محبوس بوده است. تاكنون در زمينه آجرتراشى كتابى منتشر نشده است لذا تأليف اين كتاب‏براى اولين بار، آن هم به وسيله فرزند هنرمند استاد اخوى‏يان، دكتر مهدى اخوى‏يان، گام مهمى در شناسايى و معرفى آثار وافكار اين هنرمند فرهيخته و تيشه‏دار است. فرهنگستان هنر اميدوار است كه همه مسئولان و متوليان امر، نسبت به مواريث ومفاخر گذشته حساس باشند و با دل و جان از آنها حراست و حمايت نمايند. از راه‏هاى نشر، گسترش و معرفى اين گونه‏هنرهاى از يادرفته، تأليف كتاب است، بدين منظور در اولين گردهمايى »گنجينه‏هاى از ياد رفته هنر ايران«، طرح تأليف سى‏عنوان كتاب، تحت عنوان »گنجينه سيمرغ« تعريف شد تا اين قبيل هنرها، در حافظه تاريخ مكتوب شود، كه بحمدالله يكى‏ديگر از اين كتب به زيور طبع آراسته شده است. در اينجا لازم است از همه مسئولان فرهنگستان هنر به خاطر حسن توجه و حمايت از هنرهاى بومى و كهن ايران،قدردانى نماييم. از هيئت علمى اين گردهمايى و از گروه هنرهاى سنتى كه پيشرو رسيدن به اين آرمان والا هستند كمال تشكرو امتنان داريم، با اميد به اينكه روزى فرا رسد كه همه برگ‏هاى نانوشته و مبهم تاريخ و فرهنگ ايران زمين به وسيله استادان وپژوهشگران جوان اين سرزمين اهورايى نوشته و منتشر شود. مهدى مكى‏نژاد دبير علمى همايش گنجينه‏هاى از ياد رفته هنر ايران فهرست مطالب پيشگفتار مقدمه 1. سرچشمه‏هاى تاريخى 1-1. نيشابور بر بستر تاريخ 2-1. گذرى بر تاريخ آجركارى و تيشه‏دارى در خراسان 2. تيشه و آجر 1-2. تيشه‏دارى و انواع آجرهاى تزيينى 2-2. نام و شكل آجرهاى ساده 3-2. جنس آجر 4-2. مراحل تيشه‏دارى 3. گفته‏هاى يك تيشه‏دار 4. از كودكى تا تيشه‏دارى و ساخت امامزاده‏ها 1-4. مشق‏هاى عشق 2-4. مدرسه خيام 3-4. باغ اميرى 4-4. باغ امين‏السلامى 5-4. ساخت و مرمت اماكن مذهبى 5. تيشه‏دارى و مرمت بناهاى قديمى 1-5. قدمگاه )قريه حمراء( 2-5.مسجد جامع 3-5. ميل خسروِگرد )خسروجِرد( 4-5. كاروانسراى مياندشت 5-5. مدرسه طلاب گلشن 6-5. آرامگاه سعيد ابن سلام مغربى 7-5. كاروانسراى قدمگاه 8-5. كاروانسراى نيشابور )رباط نيشابور( 9-5. امامزاده محمد محروق 10-5. آرامگاه قديم خيام 11-5. مسجد صاحب‏الزمانى 6. آجرتراشى و تيشه‏دارى بعد از انقلاب اسلامى 1-6. ميله‏هاى ورودى بلوار خيام 2-6. مناره‏هاى باغ ملى 3-6. آرامگاه يغماى نيشابورى 4-6. شمعدان‏هاى آجرى 5-6. نوروزنامه 6-6. سيمرغ آجرين پيوست‏ها واژه‏شناسى منابع فهرست تصاوير نمايه تصاوير رنگى
تعداد نمایش : 3342 <<بازگشت
منو اصلی
 

مؤسسات تابعه

پژوهشکده هنر
مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری
مؤسسه فرهنگی هنری صبا

پیوندها

فرهنگستان‌های ایران
دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها
مؤسسات پژوهشی
یاد استاد
پورتال قدیم

تماس با ما

ساختمان مرکزی : تهران- خیابان ولیعصر، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره 1552
كدپستي : 1416953613
تلفن : 5 - 66954200 دورنگار : 66951167
رایانامه : honar@honar.ac.ir
کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.