پيشگفتار
در آينده نيز همانند ادوار تاريخي گذشته، چهرهپردازي و خلق وجوه مختلف سيماي انسان، همواره جايگاه ارزشمندي در عرصة خلاقيتهاي ادبي، تجسمي و موسيقي احراز خواهد نمود. بدين قرار، اهميت كار هر هنرمند، به استعداد و قدرت بيان وي از ديدگاه زيباييشناسي و طرح مختصات مادي و جهات معنوي انسان و مناسبات او با جهان خارج بستگي دارد. به ديگر سخن، نحوة تلقّي و بازآفريني انسان در شيوههاي مختلف هنري، بستگي تام به رشد شرايط تاريخ_ انضمامي و نظريات اخلاقي زيباييشناسي، كه تعيينكنندة اهداف و آرمانهاي انسان همان عصر است خواهد داشت. بدون شك وجوه تمايز بسيار روشهاي ترسيم انسان، در هنر و ادب يونان باستان، دورة تجديد حيات و عصر حاضر، ناشي از نگرشهاي مختلف آنان است.
تفكر و نحوة تلقي قرون وسطاي شرق مسلمان، به طرز بارزي در عرصههاي ادبي و نگارگري انعكاس يافته و نقش تعيينكنندهاي در پيدايي مختصات شيوههاي هنري داشته است. مؤلّفان اين مجموعه، بدون كمترين ادعايي نسبت به كامل بودن اثر خود، به بررسي سير تدريجي ترسيم و توصيف انسان در عرصههاي نقاشي و سخنوري در شرق اسلامي (ايران) پرداختهاند. بدين لحاظ در اغلب موارد، روابط متقابل عناصر واقعي از يك سوي و موازين سنّتي يا قراردادي از سوي ديگر، در خلق شخصيتهاي ادبي منشاء اثر بوده و از آنجا كه مضامين نقاشي مأخوذ يا ملهم از آفريدههاي ادبي در قرون ميانه است، تفسير و توصيف وضعيت انسان و روشهاي اجرايي ترسيم او در شيوهها و سبكهاي متفاوت ادبي، به ميزان وسيعي بر نحوة ترسيم و خلق انسانها در هنر نقاشي، تأثيرگذار بوده است.
در بخش ادبياتشناسي آغاز كتاب، گامهايي در جهت شناسايي و معرفي آن دسته از اصول خلاقة ادبي كه به عنوان پايه و اساس اسلوبهاي نقاشي قلمداد ميشود، برداشته شده است؛ و كوششهايي براي بررسي سير تاريخي تحولات و پيشرفت نسخهآرايي به عمل آمده است كه در حقيقت تحول تدريجي انساننگاري را در عرصة نقاشي و قياس با نمونههاي ادبي آن نشان ميدهد.
فهرست مطالب
پيشگفتار
سخن مترجم
انسان در ادبيات شرق
تحولات تدريجي ترسيم انسان در نقاشي ايران
تفسير و توصيف انسان در نقاشي و ادبيات
شرح نگارهها
نگارهها
فهرست اعلام
فهرست مآخذ