سرمشق "منتخبي از آثار همايش بينالمللي خوشنويسي جهان اسلام "
سرمشق "منتخبي از آثار همايش بينالمللي خوشنويسي جهان اسلام "
تاریخ ثبت : 1391/02/31
طبقه بندي :
کتاب ,
موضوع :
سرمشق "منتخبي از آثار همايش بينالمللي خوشنويسي جهان اسلام "
نویسنده :
فرهنگستان هنر
عکس :
ویراستار :
<#f:16/>
چاپ اول :
زمستان 1382
چاپ و صحافي :
سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
تعداد صفحات :
<#f:19/>
اطلاعات بیشتر :
مقدمه
خوشنويسي گرانبهاترين، معنويترين و مقدسترين ميراث هنري اسلامي است كه در آن همة كشورهاي اسلامي سهمي بسزا و نقشي مؤثر داشته و دارند و در عين حال جامعترين و فراگيرترين هنرها در بين جوامع اسلامي است كه از قداست نيز برخوردار است. اگرچه اين هنر سابقة ديرين در تاريخ بشر دارد و شايد ريشة آن به تاريخ پيدايش خط و نوشتن بازگردد، قطعاً خوشنويسي به معني اصطلاحي آن پس از پيدايش دين مبين اسلام و تحت تأثير كتاب قرآن و نوشتن دعاها، جملات معصومان و اشعار و كتيبهها و تزيينات معماري و هنرهاي سنتي شكل گرفته است. از اين رو اين هنر در ممالك اسلامي بيش از ديگر ممالك اهميت دارد. علاوهبر اين، توصية رهبران ديني بهويژه پيامبر گرامي اسلام(ص) و حضرت علي(ع) در اهميت و توجه به اين هنر سبب كمال و گسترش و اقبال مسلمانان به اين امر شده است، به نحوي كه در گذشته براي آموزش قرآن فرزندان خويش را به مكاتب ميفرستاد و از همان ابتدا به كمك قلم بر روي لوح خوشنويسي حروف را فرا ميگرفتند و همين امر سبب شده بود كه خوشنويسي در تمامي بلاد اسلامي رواج داشته باشد. از اين رو مابهالاشتراك همة هنرها در كشورهاي اسلامي و همچنين كاملترين و اولين هنري كه بين جوامع اسلامي به صورت مشترك حضور دارد خوشنويسي است و همين امر ميتواند بهعنوان رمز وحدت و ارتباط وفاق در بين ملل اسلامي باشد، موضوعي كه تاكنون نسبت به آن غفلت شده و اگر گاه توجهي نسبت به آن معطوف شده در حد شأن اين هنر والا نبوده است.
فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران در آغاز تأسيس خويش به اين امر مهم وقوف پيدا كرد و تاكنون دو دوره آن را برگزار كرده است و اين امر نشانگر توجه و عنايت فرهنگستان به اين هنر اسلامي است كه ميتواند در جهان امروز بار ديگر هنرمندان و جهانيان را به معنويت، تعهد انديشه، اخلاق، توحيد و حقيقت كه نياز بشر امروز است، از طريق اين نوع هنر دعوت كند، ضمن اين كه برگزاري چنين جشنوارههايي در ايران اسلامي تجارب ارزشمند هنرمندان را در اختيار يكديگر قرار ميدهد و سبب تعالي، ارتقا، تطور، تحول و تنوع اين هنر ميگردد و هنرمندان با مقايسه، تطبيق و تأثير از هم ميتوانند افقهاي جديدي را كه ضرورت اين دوران است در پيش روي جامعة بشري بگشايند، بادا كه چنين باد. در پايان، برخود لازم ميدانم از سوي خود و فرهنگستان هنر مراتب گرمترين سپاس و امتنان را از تلاش پيگير و صميمانه استاد ارجمند جناب آقاي محمدعلي رجبي، رئيس محترم همايش بينالمللي خوشنويسي جهان اسلام ابراز دارم.
ايرج نعيمايي/ رئيس گروه هنرهاي سنتي فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران
بيانيه هيأت داوران
اعضاي هيأت داوران همايش بينالمللي خوشنويسي جهان اسلام، با تشكر از درگاه ايزد منان و عرض ارادت به پيشگاه تمامي پيروان و پيشكسوتان و استاداني كه با رنج مقدس خويش، دفتر تاريخ خوشنويسي را مزين به تحرير كلمات قدسي و جلوههاي زيباي ملكوت نمودند و ميراث پرافتخار خويش را براي جامعة بشري به وديعه گذاردند، نظر خويش را بدين شرح اعلام ميدارد:
الف) هيأت داوران از شركت پرشور و چشمگير استادان و هنرمندان خوشنويس ايراني و سيويك كشور جهان اسلام، همچنين محققان و پژوهشگران محترم در اين دوره از همايش سپاسگذاري ميكند و اعتلاي هنر خوشنويسي را مرهون عنايات استادان و تجمع هنري همة هنرمندان ميداند.
ب) هيأت داوران ضمن سپاس از كلية پژوهشگراني كه وجوه گوناگون هنر خوشنويسي را مورد تحقيق و تتبع قرار دادهاند، بر ضرورت حمايت از تحقيقات عالمانة ايشان و انتشار آنها، با توجه به كمبود منابع مكتوب در اين عرصه تأكيد مينمايد.
ج) با توجه به استقبال فراوان دانشجويان رشتههاي مختلف هنري در انتخاب موضوع پاياننامه در مقاطع عالي آموزشي، با بهرهمندي از مباحث مرتبط با خوشنويسي، لزوم تشويق و ترغيب ايشان و حمايت از پاياننامههاي موفق را مورد تأكيد قرار ميدهد.
د) مطالعه در آثار و احوال گذشتگان و طريقت و سلوك ايشان بهعنوان راهنما در هدايت طريق هنري و معنوي و حصول مقام صفا و شأن در هنر خوشنويسي ضروري است.
ه) عنايت به سنت مشق از آثار استادان و پيشكسوتان و پاسداري از حرمت سرمشقها به منظور حركت از مبادي و طي طريق تا مقام استادي بايد ملحوظ گردد. بيشك اين امر جز با تلمذ در پيشگاه معلمان وارستة اين هنر ميسر نيست و ضرورت احترام به استادان را بهعنوان يكي از شئون تحقق مقام استادي گوشزد مينمايد.
و) از آنجايي كه خوشنويسي بهعنوان يكي از هنرهاي منطبق با فطرت انساني ميتواند در ايجاد تعادل ميان موازين روحي و رواني اجتماع انساني نقش مهمي داشته باشد و با اثربخشي عميق رفتاري در ميان جوامع، فضايي سرشار از معنويت ايجاد نمايد؛ هيأت داوران اشاعة همهجانبة اين هنر را در تحكيم سنن حسنة اخلاقي و رفتاري جامعه حياتي ميداند و بر ترويج آن توسط مسئولان تربيتي جامعه تأكيد مينمايد.
ز) استقبال بينظير هنرمندان و هنرجويان خوشنويس سراسر كشور و مشاركت فعالانة آنان در اين همايش، همچون اقبال و عنايت خاص طبقات فرهيختة جامعه از آثار اين هنرمندان كه مبين مردمي بودن اين هنر است، حمايت جدي مسئولان محترم نظام را در جهت بسط و توسعة همهجانبة اين هنر شريف ميطلبد، از اين رو هيأت داوران، توجه به پژوهشهاي جامع در عرصة هنر خوشنويسي و نيز ايجاد مقاطع آموزشي متنوع از ابتداييترين سطوح تا مقاطع عالي آموزشي را توصيه مينمايد.
ح) هر نوع نوآوري در عرصة هنر خوشنويسي يا استفاده از موازين هنري آن بايد براساس شناخت اصول و مبادي خوشنويسي و تسلط كامل هنري شكل گيرد تا نتايج تجربيات نوين از پشتوانة غني سنت هنر خوشنويسي برخوردار باشد.
ط) هيأت داوران با اعلام اين نكته كه هنر خوشنويسي همچون ساير هنرهاي سنتي از پويايي ذاتي برخوردار است، طريق هرگونه نوآوري را بر مبناي اصول اين هنر شريف هموار ميداند، به تمامي تجربيات هنرمندانه احترام ميگذارد و ضرورت مطالعه و پژوهش در زمينة دستاوردهاي هنري هنرمندان معاصر را كه از زيباييشناسي خوشنويسي در جهت ايجاد بياني نو استفاده نمودهاند، مورد تأكيد قرار ميدهد.
ي) اعضاي هيأت داوران به منظور تحقق آرمانهاي اين همايش، تداوم آن را در سال آتي مورد نظر دانسته و توفيق مسئولان محترم فرهنگستان هنر و سازمان ميراث فرهنگي كشور كه در برپايي اين همايش همت گماردند، از خداوند متعال خواستار است.
هيأت داوران همايش بينالمللي خوشنويسي جهان اسلام/ مهرماه 1381
فهرست مطالب
اسامي برگزيدگان رشتههاي مختلف خوشنويسي
بخش نستعليق:
برگزيدگان: محمد شهبازي / احمد پيلهچي / حسين غلامي / محمد جوادزاده / حبيب رمضانپور
تقديريها: اسفنديار ستارپور / محمد رستمخاني / علياشرف صندوقآبادي / عليرضا مددي/ رضا رينهاي / نرگس مختاري / زهره عباسي / ازهار شركا / ليلي منتظري / فاطمه وصال
بخش شكستهنستعليق:
برگزيدگان: عباس نوري / سيدمحمدمجتبي حسيني / مينا حكمت / عليرضا كدخدايي / علياكبر رضواني
تقديريها: غلامرضا وكيلي / علي يازرلو / پروانه انصار / سيدهصغري حسيني / سيدعلي فخاري
بخش گرايشهاي نوين:
برگزيدگان: نادر عظيمي نائيني / عباس يوسف از بحرين / محمد غنوم از سوريه / محمدمهدي يعقوبيان / حميدرضا اكبري / عبدالله مقدسي / داريوش مختاري / احسان پارسا
خطوط عربي
بخش كوفي
برگزيدگان: افسانه حاجيصادقلو / علي البداح از كويت
تقديريها: حميدي بلعيد از مراكش / عارف گيلاني
بخش محقق
برگزيده: علي رضائيان
بخش ريحان
برگزيده: اسامه الحمزاوي از سوريه
بخش توقيع و رقاع
برگزيده: هيوا حمه صالح از آلمان
بخش جلي ديواني
برگزيدگان: ناصر الميمون از عربستان / محمد الحداد از سوريه
تقديريها: حسن هاني از سوريه / يوسف تشن جين هوي از چين
بخش نسخ
برگزيدگان: محمدعلي قرباني / عبيده محمد صالح البنكي از سوريه / محمد بهسيتي از سوريه
تقديريها: سيروان كمال برزنجي از عراق / عليرضا بخشي / فرهاد شيرخاني
بخش ثلث
برگزيدگان: آدم ساكال از تركيه / حيدر ربيع از عراق / مسعود فاضليمقدم
تقديريها: مرضيه توانگر / عدنان الكزاز از هلند / محسن دايينبي / محمدرضا قنبري / عبد...ا العرب از بحرين / محمد فاروق الحداد از سوريه / عليرضا محبيشيخلري / سيدجمال ناصري / آرشام خرسندپور / عدنان نورالشريفي از امارات عربي متحده
بخش عربي
تقديريها: محمد مندي از امارات عربي متحده / سهيل لطفي
فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران از آقاي حميد عجمي به جهت ابداع خط معلي در گستره خوشنويسي سنتي تقدير بهعمل ميآورد.