مقالات اولين همانديشي هنر و عناصر طبيعت (آب، خاك، هوا و آتش)
مقالات اولين همانديشي هنر و عناصر طبيعت (آب، خاك، هوا و آتش)
تاریخ ثبت : 1391/02/24
طبقه بندي :
کتاب ,
موضوع :
مقالات اولين همانديشي هنر و عناصر طبيعت (آب، خاك، هوا و آتش)
نویسنده :
<#f:14/>
عکس :
ویراستار :
اسماعيل آرياني
چاپ اول :
پاييز 1384
چاپ و صحافي :
336 صفحه
تعداد صفحات :
<#f:19/>
اطلاعات بیشتر :
مقدمه
همانديشي هنر و عناصر چهارگانه پيشنهاد گروه علمي همايش بينالمللي طبيعت در هنر شرق بود تا همچون مقدمه و در استقبال همايش طبيعت در هنر شرق برگزار گردد. موضوع مطالعه ميزان و چگونگي حضور چهارگانة آب، خاك، آتش و هوا در فرهنگ و هنر ايراني بود.
ارتباط ميان هنر و عناصر چهارگانه در چندين سطح و بخش ميتواند وجود داشته باشد. زيرا، از يك سو اين عناصر موضوع و مضمون بسياري از آثار هنري و ادبي هستند و از سوي ديگر اين عناصر به عنوان مواد سازندة خود در هنر حضور دارند. عناصر به عنوان مضمون اثر هنري خود ميتواند به شكلهاي بياني گوناگون و در سبكهاي مختلف ظاهر گردد. همچنين عناصر ميتوانند موضوع و مضمون يكي از شاخههاي گوناگون هنري همچون نقاشي، موسيقي، نمايش باشند. از نظر بياني و سبكي نيز ميتوانند بهطور مستقيم يا غيرمستقيم، يعني فيگوراتيو يا نمادين و اسطورهاي مطرح گردد. شاهنامه و ديگر كتابهاي اسطورهاي ايران جايگاه خاصي براي اين چهار عنصر قائل شدهاند چنانكه همواره پس از ستايش خداوند يكتا و پيامبر اسلام و تمجيد از خرد و خردورزي، هنگامي كه به آفرينش هستي ميپردازند بيدرنگ بحث از چهار عنصر سازندة جهان مادي ميكنند. البته اين چهار عنصر گاهي به شكل تركيبي و با يكديگر و گاهي نيز شكل منفرد و مستقل ظاهر ميشوند كه هركدام ويژگي متفاوتي را ارائه ميدهد. اما عناصر چهارگانه گاهي همچون مواد شكلدهندة هنر مورد استفاده قرار ميگيرد. اين نوع حضور عناصر چهارگانه بهويژه در معماري، شهرسازي و حجمسازي مورد توجه بوده است. گرچه امروزه در نقاشي و چيدمان نيز اين عناصر بهعنوان مواد استفاده ميشود. حضور آب در معماري ايراني در مساجد و باغهاي ايراني چنان از اهميت برخورداري است كه در ميان فرهنگهاي گوناگون كمنظير است. بهطور مثال حضور تصاوير مثالي ايجاد شده در بيست ستون اصفهان براي ايرانيان از چنان ارزشي برخوردار است كه آن را به چهل ستون تبديل كرده است.
خوشبختانه اين موضوع مورد استقبال بسياري از هنرمندان و هنرپژوهان قرار گرفت و مقالاتي از سراسر ايران به دبيرخانة همانديشي رسيد و برخي از آنها براي ارائه انتخاب شدند. همانديشي در اسفند سال 83 در دانشگاه هنر انجام گرديد. لازم است كه از دبيران علمي اين همانديشي آقاي دكتر حسينيراد و آقاي مهندس يارزاده همچنين از رياست بزرگوار و مسئولين محترم دانشگاه هنر و كليه همكاران فرهنگستان هنر بهويژه معاونت پژوهشي و واحد انتشارات تشكر نمايم. در پايان ازرياست محترم فرهنگستان هنر كه با راهنمايي و حمايت خود بستر تحقق اين همانديشيها را فراهم آوردهاند نيز كمال تشكر را مينمايم.
معاون پژوهشي فرهنگستان هنر
بهمن نامور مطلق
فهرست مطالب
مقدمه
بررسي تاريخي حضور آتش در كتيبهها و نيايشگاههاي ايران باستان
دكتر ميترا آزاد؛ دكتر محمدرضا پورجعفر
نسبت عناصر اربعه با مربّع و تأثيرات آن بر هنر و معماري مقدّس
دكتر حسن بلخاري
عناصر طبيعت و عالم تخيّل در اشعار سهراب سپهري
نگين تحويلداري
بيونيك؛ علم بررسي نظامهاي حيات جانداران
نصرالله تسليمي
بيان تاريخي و نمادين عناصر طبيعت در نقوش سفالهاي ماقبل تاريخ ايران
جمالي
طبيعت و معماري
دكتر محمدتقي رضايي حريري
نمادپردازي آب در معماري ايران
حسين سلطانزاده
طبيعت، سرمشق گمشدة هنرمندان ـ خاك، هنر و عناصر طبيعت
محمدعلي شاكريراد
طبيعت آب و باد و خاك و آتش
منيژه صحّي
جلال شباهنگي از ديدگاه گاستون باشلار
علي عباسي
بررسي تاريخي عناصر چهارگانه در دوران باستان ايران و نمودهاي عنصر
آب در دورة هخامنشي (تختجمشيد و نقش رستم)
محبوبه كعبيپور
بازتاب عناصر طبيعت در تقليد و شبيهخواني
رضا كوچكزاده
رويكردي اسطورهاي به عناصر چهارگانه در فرهنگ ايراني
دكتر بهمن نامور مطلق
بازخواني استعارة ايجاز نور در كالبد معماري مساجد ايران
سپيده يغمايي؛ سجاد محمديارزاده