نشست تخصصی «هستی‌شناسی و فلسفه هویت در فراجهان (متاورس)» دو‌شنبه، 26 اردیبهشت 1401، به دو صورتِ برخط و حضوری (در سالن گلستان هنرِ فرهنگستان هنر) برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، نشست تخصصی «هستی‌شناسی و فلسفه هویت در فراجهان (متاورس)»، به‌منظور تبیین و بازشناسی مفهوم هویت در فراجهان (متاورس)، با حضور و سخنرانی یونس سخاوت، مظفر پاسدار، حمید شهریاری و شمس‌الملوک مصطفوی برگزار شد.

یونس سخاوت، معاون گروه تخصصی چندرسانه‌ای فرهنگستان هنر، این جلسه را سومین نشست از سلسله نشست‌های گروه چندرسانه‌ای درباره موضوع فراجهان و ابعاد آن معرفی کرد و گفت: از فراجهان (متاورس) به‌عنوان اینترنت نسل بعد یاد می‌شود که بخش‌های مختلف را به هم وصل می‌کند و تحت عنوان اینترنت تجسمی نیز از آن یاد می‌شود که ما را با محتوایی که تاکنون صرفاً نگاه‌کننده آن بودیم درگیر می‌کند و از لحاظ فنی، نیازهایی چون واقعیت گسترده و بلاکچین پیش‌نیاز آن است. فراجهان متناقض‌نمایی (پارادوکسی) بین دنیای فیزیکی و دنیای دیجیتال ایجاد می‌کند. 

رئیس دانشکده چندرسانه‌ای دانشگاه تبریز ادامه داد: امروز، ممکن است با دو نوع دنیا سروکار داشته باشیم؛ یک دنیا فراجهانی است که به نوعی آیینه‌ای است از دنیایی که در آن قرار داریم و نوع دوم آن محیطی کاملاً تخیلی است که آرزو داریم که در آن باشیم. 

او در ادامه، به شرح و بسط این موضوع پرداخت.

مظفر پاسدارشیرازی، معاون پیشین توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در این نشست، با ذکر اینکه بحث درباره ماهیت فراجهان (متاورس) در عین حال که دیر است، ممکن است هنوز زود باشد گفت: بخشی از فراجهان شامل ساخت‌وساز کمپانی‌های بزرگ است که هنوز اطلاعات کامل را به دلیل فضای رقابتی بیرون نداده‌اند و از سوی دیگر، هنوز این فراجهان شکل نگرفته و ابعاد مشخص آن در نیامده است و هنوز چالش‌های بسیاری در حوزه فناوری‌های جدیدی که مورد استفاده است وجود دارد، ولی به هر حال، باید مطالعه را درباره این پدیده شروع کرد.

این پژوهشگر ادامه داد: فراجهان (متاورس) در فضای اینترنت است و ابزار ورود به آن هنوز اینترنت و تجهیزات آن، مانند هدست‌های واقعیت مجازی است. اینترنت آینده فضایی سه‌بُعدی برای زندگی انسان‌هاست و آنچه فراجهان را از جهان واقعی و ملموس متمایز می‌کند عنصر هم‌زمانی است و در این فضا، قوانین کلاسیک سست شده است و بر طبق خیال و ذهنتان هر چه را که بخواهید می‌توانید بسازید.

حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در این نشست تخصصی، به توصیف فراجهان (متاورس) به‌عنوان مفهومی بین‌رشته‌ای و مؤلفات مربوط به آن پرداخت و مفاهیمی چون هستی‌شناسی اشراقی، وجود ارسطویی یا مشایی، هویت‌های ملکوتی را تشریح کرد.

او ادامه داد: فراجهان دنیایی است که امکان می‌دهد عالَم را به ساحتی تنزل دهیم که در آن، امور معقول به امور محسوس تبدیل می‌شود و می‌توانیم امور محسوس را بسازیم. در فراجهان می‌توانیم خلاقیت داشته باشیم و هر کسی می‌تواند نقش دیگری را ایفا کند و این هویت هویتی سیال است.

شهریاری افزود: تغییرات در فراجهان سه‌بُعدی است و مثل دنیای فعلی نیست که هویت خطی باشد. در دنیای فعلی، بسیاری از محدودیت‌ها ما را در بر گرفته است و همیشه نمی‌توانیم آنچه می‌خواهیم باشیم، اما در فراجهان از سطح زمینی که محسوس است متنزل به سطح خیال می‌شویم و در این صورت، به آواتاری تبدیل می‌شویم که خیلی کارها از او برمی‌آید.

او در ادامه، نگاه به هستی و فلسفه وجود و هویت در فراجهان را بسط داد.

شمس‌الملوک مصطفوی، رئیس گروه تخصصی فلسفه هنرِ فرهنگستان هنر، به‌عنوان سخنران آخر، به هویت و چالش‌های فضای مجازی از موضع فلسفه پرداخت و سعی در پاسخ به این پرسش داشت که ما به‌عنوان کسانی که در فضای فلسفی فکر می‌کنیم در چه موقعیتی قرار داریم.

این متفکر ادامه داد: با توجه به تفاوتی که میان واقعیت مجازی و واقعیت افزوده وجود دارد، فراجهان (متاورس) با فضای مجازی متفاوت است. فضای مجازی فضایی دوبُعدی است، ولی فراجهان قرار است تمام حواس انسان را درگیر کند و چیزی میان فضای مجازی و واقعیت زندگی باشد. 

این نشست با پرسش حاضران و شرکت‌کنندگانِ برخط و و پاسخِ سخنرانان پایان یافت.

نسخه کامل صوتیِ این نشست را اینجا بشنوید.

گزارش تصویری نشست را اینجا ببینید.