خراسان رضوي، ميزبان پيش‌همايش «گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران» شد.
پيش همايش گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران، دهم آبان‌ماه، با حضور دكتر علي‌اكبر ولايتي، عضو شوراي‌عالي انقلاب، رئيس كميته فرهنگ و تمدن اسلامي، دكتر حسن بلخاري، رئيس پژوهشكده هنر، مهدي مكينژاد، دبير علمي همايش گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران، و مسعود ناصري، رئيس اداره پژوهش‌هاي راهبردي، برگزار شد.
سيد حسين عابدي، مديرعامل مؤسسه آفرينش‌هاي هنري آستان قدس رضوي در اين مراسم گفت: «همايش يك‌روزه گنجينه‌هاي هنر در مجموعه آستان قدس رضوي، چهارمين كار مشترك با فرهنگستان هنر است كه در استقبال از «گردهمايي گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران» برگزار می‌شود. این همایش قرار است 25 و 26 آذرماه امسال، در تهران برگزار شود.»
دكتر ولايتي:اوج هنر ايراني در عصر صفوي است
دكتر علي‌اكبر ولايتي، مشاور مقام معظم رهبري در امور بين‌الملل، در اين پيش‌همايش گفت: «بزرگ‌ترين ميراث حكومت صفوي، ماندگاري ايرانيت و تشيع است. چرا كه بعد از تشكيل حكومت اسلامي، اين ايرانيان بودند كه بيشترين خدمت را به رشد و غناي حكومت‌هاي اسلامي كردند.»
دكتر ولايتي افزود: «در تاريخ نمي‌توان هيچ كشوري را پيدا كرد كه به اندازه ايران به اسلام خدمت كرده باشد. اما اين خدمات در قالب همان حكومت‌هاي محلي صورت مي‌گرفت و نه به نام دولت ايران. تا زمان صفوي در ايران پانزده حكومت محلي وجود داشت كه هيچ‌كدام ادعاي حكومت ملي - ايراني نداشتند. اما چون اين حكومت‌هاي محلي از نظر يك‌پارچگي فرهنگي، دوام و استحكام زيادي داشتند، لذا صفويان به محض روي كار آمدن، با تركيب و تلفيقي كه در سياست و فرهنگ به وجود آوردند، براي نخستين بار، داعيه دولت ايراني را مطرح كردند. اين دولت ايراني بر محوريت تشيع، زمينه زنده و همگاني شدن مراسمي چون نوروز و عاشورا را ميسر ساخت. از سوي ديگر در آن زمان شاهد هستيم كه فلسفه، نقاشي، خطاطي و ساير هنرهاي ايراني، به اوج خود مي‌رسند.»
دكتر بلخاري:فرمهاي معنائي را حفظ كنيم
در ادامه پيش‌همايش «گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران» در مشهد، دكتر حسن بلخاري، رئيس پژوهشكده هنر فرهنگستان هنر، با تأكيد بر اينكه بايد به سنت‌ها پايبند باشيم، درباره معماري حرم مطهر امام رضا(ع) گفت: «طراحان طرح توسعه حرم مطهر امام رضا(ع)، روح معماري ايراني - اسلامي را، حفظ كنند. در جهت رسيدن به آن تكنيك‌ها، مصالح روز مورد استفاده قرار مي‌گيرند، كه مشكلي
ندارد، اگرچه مصالح در زمانهاي مختلف فرق مي‌كنند اما در مسئله فرم، بايد پايبند سنت‌ها باشيم، چرا كه در سنت‌هاي هنري، فرم به طبع معناست، كه هويت پيدا مي‌كند.»
دكتر بلخاري، با اشاره به لزوم توسعه حرم مطهر امام رضا(ع) گفت: «با توجه به اينكه جمعيت ايران در حال افزايش است و براساس آمار منتشر شده از سوي آستان قدس رضوي، سالانه تعداد زيادي زائر، به حرم مطهر امام رضا(ع) مشرف مي‌شوند، لذا طبيعي است كه حضور اين جمعيت نيازمند وسعت فضاي بيشتري است. اميدواريم كه طرح‌هاي توسعه حرم امام رضا(ع) مبتني بر همان فضاسازي مفهومي باشد و تا آنجا كه ممكن است آن فرم‌ها حفظ شود.»
مهندس مكينژاد: با يك بنا نمي‌شود سبک تعريف كرد
مهندس مهدي مكينژاد، دبير گردهمايي «گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران»، گفت: «با يك بنا سبک در معماري ايجاد نمي‌شود و نمي‌توان گفت بناهاي عظيم بايد منشأ خلق يك سبك شوند، فقط در صورتي اين امر امكان‌پذير است، كه اين بناها داراي ويژگي‌هاي مشخصي باشند تا بتوان آنها را منشأ ايجاد يك سبك تلقي كرد.»
مهندس مكينژاد با اشاره به معماري عهد صفوي گفت: «در مبحث معماري، كه شاهد شكوفايي آن در عهد صفوي هستيم، بايد يك توالي تاريخي را طي كرد تا اين هنر به نسل آينده منتقل شود. هنرمندي كه در اين عرصه فعاليت مي‌كند، ضرورت دارد شناخت دقيق درباره‌ی همه وجوه معماري اين دوره و حتي آگاهي از مباني معنوي و حكمي يك اثر هنري از جمله معماري داشته باشد تا بتواند اثری خلق كند.»
مكينژاد با بيان اينكه متأسفانه در مشهد اثر معماري سنتي قابل‌توجهي ساخته نشده، گفت: «مسجد گوهرشاد كه مربوط به دوره تيموري است، يك شاهكار بزرگ محسوب مي‌شود؛ اما پس از دوره تيموري و حتي در عهد صفوي، شاهد بروز و ظهور معماري غني و منسجم سنتي در مشهد نبوده‌ايم. در حال حاضر در مشهد معماري و شهرسازي حول محور حرم امام رضا(ع) متمركز شده‌است؛ در صورتي كه يك مكتب آن هم در معماري فقط با يك بنا ايجاد نمي‌شود.»
معنويت در هنرهاي سنتي ايران
دكتر هادي ربيعي در پيش‌همايش «گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران» مقاله‌اي با عنوان «معنويت در هنرهاي سنتي ايران» ارائه داد.
وي در ادامه اين مقاله به موضوع معنويت كه باعث ماندگاري هنر است اشاره كرد و گفت: «هنر بدون پشتوانه معنويت،خود مايه فراموشي است و خواه ناخواه به فراموشي سپرده مي‌شود. اما هنري كه از بنيادهاي معنوي برخودار است، حتي اگر به دست فراموشي مردمان زمانهاي سپرده شود، چون معني باقي است جاي آن دارد كه به آن توجه دوباره شود و درصورتي از صور متجلي شود.»
در ادامه نشست علمي، سيد محمدرضا فاضل هاشمي با مقاله «ترميم و تعمير نسخه‌هاي خطي دردوره قاجاريه» با توجه به نسخه‌هاي كتابخانه آستان قدس رضوي گفت: «مرمت و تعمير آثار مكتوب نفيس، همواره مورد توجه دل‌سوختگان ميراث فرهنگ ايراني بوده است. از استادان برجسته‌اي كه در صحافي و مرمت دست توانايي داشته‌اند و اين توانايي درآثار بجاي مانده از‌آنها منعكس است مرحومان ملاحسين صحاف‌باشي و فرزندش ميرزا فضل‌الله، است كه در دوره ناصري و در زمان توليت ميرزاسعيد خان مؤتمن‌الملك، در كتابخانه آستان قدس به مرمت و تجليد و صحافي كتاب اشتغال داشته‌اند.»
فاضل هاشمي در ادامه به نسخه‌هايي كه در كتابخانه آستان قدس رضوي تجليد و مرمت شده اشاره كرد.
نمايشگاه هنرهاي سنتي در مشهد
در حاشيه پيش‌همايش و نشست علمي گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران، گروه بعد از زياست امام رضا (ع) به ديدن نمايشگاه رفتند. نمايشگاهي از هنرهاي سنتي خطه خراسان، مشتمل بر تزئينات فلزي و چوبي، پوشاك مناطق مختلف خراسان و همچنين عكس‌هاي قديمي از صنايع دستي منطقه خراسان به نمايش گذاشته شد. اين نمايشگاه در موزه مردم‌شناسي مشهد (حمام قلي‌بيك) برپا شده بود.
نسخه چاپي
