|
نشست دوم از دومين روز گردهمايي «گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران»، با حضور جمعي از استادان آغاز شد.
نشست دوم از دومين روز گردهمايي «گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايران»، با حضور جمعي از استادان آغاز شد. به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، در ابتداي اين نشست، استاد محسني، سخنراني خود را با عنوان «يادي از استاد ابراهيم رضايي» كه از نقاشان و طراحان فرش تبريز در سده‌هاي اخير هستند، آغاز كرد. او درباره شخصيت استاد رضايي گفت: «استاد ابراهيم يزدي، مت ولد 1284 شمسي از آذربايجان- تبريز است و از نادره مردان دنياي فرش ايران به‌شمار مي‌رود. او ضمن خلق آثار پر ارزش مثل طرح‌هاي شركت قلم كه از سوي شركت سهامي فرش ايران در كتاب «شاهكار هنر قالي بافي ايران» منتشر شده است و همچنين طرح و نقش زير گنبد مسجد شيخ لطف الله در اصفهان، كه براي اولين بار حدود نيم قرن پيش خلق شد، تعليم دهنده استادان نامدار تبريزي مثل استاد محمدعلي قره‌باغي فرشچي است كه خود از استادان ارزشمند معاصر در فرش هستند.»
وي افزود: «استاد ابراهيم رضايي علاوه بر خلاقيت‌هاي بي نظير خود، يكي از مديران موفق شركت سهامي فرش ايران بودند كه در توليد فرش‌هاي هنري و اصيل مشهد، اصفهان و تبريز، نقش مبتكرانه و ارزشمندي داشته اند. او كسي بود كه نويسندگان و محققان فرش از جمله سيسلي ادرواردز به عنوان يك چهره شاخص هنر طرح و نقش از ايشان ياد كرده است.» در ادامه اين نشست علي اكبر شريفي مهرجردي، پژوهشگر هنر، درباره «تزئيات ديواري و نقاشي‌هاي روي گچ اثر فرخ خان در خانقاه نعمت الهي»، مقاله مشترك خود با دكتر حسنعلي پورمند را ارائه كرد. او درباره مقاله خود عنوان كرد:«گچ نگاري در يزد قدمتي به درازاي عمر بن اهاي كهن اين شهر دارد. در يزد، خانه‌هاي اعياني عموماً داراي دو عمارت است. در مغرب خانه عمارتي ساخته مي‌شد به اسم «زمستان خانه» كه خاص زندگي در زمستان و بهره گيري از آفتاب دلچسب زمستان بود و در سمت جنوب خانه عمارتي ديگر بر پا مي‌شد به اسم «تابستان خانه» كه در تابستان آفتاب گير نبود و اهل خانوار در خنكاي دلچسب عمارت آسوده و آرام به سر مي‌برند.»
وي افزود: «عموماً تزئيات اين دو عمارت نيز متفاوت است. در خانه‌هاي اعياني، عمارت زمستان خانه،داراي آينه كاري يا گچ بري و نقاشي بر سقف و ديوار بود و در تابستان خانه، تمامي‌ديوارها تركيبي از گچ و كاهگل داشت كه از نظر رواني به اهل خانه آرامش مي‌بخشيد.»
او در ادامه به نمايش تصاويري از تزئينات و معماري خانه‌هاي قاجاريه در شيراز پرداخت.
محمد معمارزاده، آخرين سخنران از پانل اول نشست بعدازظهر گردهمايي هنرهاي از ياد رفته ايران بود  كه سخنراني خود را با عنوان «خواجه عبدالصمد شيرين قلم» ارائه داد. او درباره اين هنرمند ايراني گفت: «خواجه عبدالصمد شيرين قلم، هنرمند نامدار ايراني، اهل شيراز بود كه تحت حمايت دربار همايون و شخص وي رتبه والا يافت. اثري شناخته شده از استاد كه صاحب آن يك نواب زاده ثروتمند از نواحي هند بود و قصد داشت اين اثر را به همراه بسياري از اشيا قديمي‌گرانقدر به فروش برساند، با اينكه امضاي اثر را ديده بود، اما نمي‌دانست كه عبدالصمد در تاريخ هنر ايران و هند چه مقام والايي دارد. دكتر موتي چندرا، رئيس موزه پرنس آف ويلز بمبئي، در اصالت اين اثر شك كرد؛ اما آن را بدون ترديد شاهكاري در فن صورت سازي و نقاشي سياه قلم دانست و معتقد بود استاد اين اثر هر كسي بوده، از تسلط كامل برخوردار بوده است.»
در پانل دوم نشست بعدازظهر همايش، ابتدا علي رضا‌هاشمي‌نژاد، از اعضاي هيئت علمي دانشگاه شهيد با هنر كرمان، درباره «ميرزا كاظم خان رونق علي، خوشنويس اواخر دوره قاجار در كرمان» سخنراني كرد. او اين هنرمند خوشنويس را چنين  معرفي كرد: «ميرزا كاظم خان رونق علي، از خوشنويسان و شاعران اواخر دوره قاجار در كرمان بود. او در سال 1285 ق، در كرمان متولد شد. ميرزا كاظم خان از سلسله دراويش بود و به همين دليل رونق علي لقب داشت. از آثار او علاوه بر نامه‌ها، قطعات پراكنده از اشعار خود او به خط شكسته، تعدادي سرمشق و سياه مشق و كتابت دو كتاب به خط نستعليق باقي مانده است.»
او در ادامه با توضيح بر روي نسخه‌هاي خوشنويسي اين هنرمند درباره آثار او گفت: «آثار قابل بررسي اين هنرمند خوشنويس، علاوه بر نامه‌هاي او كه به خط شكسته تحرير نوشته شده‌اند، كتابت ديوان «شاه نعمت‌الله ولي» و «بحر الاسرار مظفرعلي شاه» به خط نستعليق است كه از آن ميان ديوان «شاه نعمت الله ولي» براي اولين بار به خط رونق علي با چاپ سنگي در اولين مطبعه كرمان به چاپ رسيده است. از مهم‌ترين خصوصيات اين هنرمند خوشنويس اين است كه تمام وجوه فرهنگ ايراني در آثار اين هنرمند متجلي شده است.»
در بخش بعدي اين نشست، مهدي مكي نژاد دبير علمي گردهمايي، به معرفي و بررسي آثار «ميرزا عمو»، از خ طاطان زبردست دوره قاجار پرداخت. او در اين باره گفت: «ميرزا عمو نام مستعار يكي از خوشنويسان دوره قاجار، محمد ابراهيم تهراني است. اين هنرمند اغلب با عنوان «محمد ابراهيم الطهراني الشهيربه ميرزا عمو» آثارش را امضا مي‌كرد كه مربوط به حدود سال‌هاي 1291 تا 1314 هجري قمري، اواخر دوره ناصرالدين شاه قاجار است. او از نستعليق نويسان خوش دست و شاگرد ممتاز «ميرزا غلامرضا اصفهاني» بوده كه علاوه بر نوشتن اقلام مختلف كتابت، يكي از كتيبه نويسان برجسته اين دوره نيز به شمار مي‌رود.» مهندس مكي نژاد در ادامه به توضيح بر روي تصاوير آثار اين هنرمند در حرم حضرت معصومه قم، حرم حضرت عبدالعظيم در شهر ري و مساجد تهران مانند مسجد و مدرسه سپهسالار و مسجد نظام الدوله مافي پرداخت. زهره مرادي، كارشناس هنرهاي سنتي، به عنوان آخرين سخنران پانل دوم همايش، درباره «زهتابي» سخنراني كرد
. او درباره صنعت زهتابي توضيح داد: «زه به جسم قابل انعطافي گفته مي‌شود كه قطرش نسبت به طو لش چنان كوچك باشد كه بتوان آن را مانند ريسماني محسوب كرد. زهتاب صنعتگري است كه كارش تابيدن زه و تهيه كردن رشته تافته از روده گوسفند و حيوانات ديگر باشد. زه داراي موارد استفاده گوناگوني از جمله در كمان تيراندازي، كمان حلاجي، دوختن مشك آب و كفش و گيوه، راكت تنيس، برخي از سازهاي موسيقايي و غير دارد.» او در ادامه درباره چگونگي جمع‌آوري مطالب تحقيق خود گفت: «با صنعتي شدن دنياي امروز و از دور خارج شدن تعدادي از فنون و هنرها و فرموشي آن‌ها و اينكه منابع مكتوب به خصوص در زمينه زه تابي وجود ندارد، تحقيق و تفحص درباره اين فن تنها از طريق مصاحبه باز با مردم و صاحبان اين هنر ميسر بوده است.»
او در ادامه درباره دو گروه و روش‌هاي مختلف زهتابي اعم از مردم عادي كه از زه تابيده شده در اكثر وسايل زندگي خود استفاده مي‌كردند و گروه موسيقي‌دانان و سازندگان آلات موسيقي كه زه را جهت توليد تاز،پرده، تزئين و... تهيه مي‌كردند،به توضيح پرداخت.
گفتني است در پايان پانل دوم اين گردهمايي، آيين پاياني با پخش فيلم مستند «دست و پا نقش» ساخته بهروز غريب پور و اجراي موسيقي سنتي در سالن هم كف ساختمان مركزي فرهنگستان برگزار شد.
|
نسخه چاپي
