مراسم امضاي تفاهم نامه همكاري آكادميك ميان فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي‌ايران و فرهنگستان ملي هنر ژورگنف قزاقستان، روز دوشنبه، سوم اسفند ماه، با حضور استاد علي معلم دامغاني، رياست فرهنگستان هنر ايران و آريستان بيك محمد اولي، رياست فرهنگستان هنر ژورگنف كشور قزاقستان و جمعي از خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد.

به گزارش اداره كل روابط عمومي‌فرهنگستان هنر، در اين مراسم، تفاهم نامه همكاري همه جانبه ناشي از توافقاتي كه طي چند ماه گذشته ميان مسئولان فرهنگستان‌ هنر ايران و قزاقستان صورت گرفته بود، به امضا رسيد. اين تفاهم نامه كه شامل اصولي درباره همكاري‌هاي آكادميك در زمينه‌هاي آموزشي، پژوهشي و توافق در زمينه حفظ و توسعه هنر ايران و قزاقستان بر پايه كارگاه‌هاي آموزشي و تعيين پروژه‌هاي پژوهشي ميان دو فرهنگستان است، به ايجاد همكاري‌هاي مشترك در خصوص فلسفه هنر، تئاتر و هنرهاي مشترك ديگر در دو كشور مي‌پردازد.

استاد علي معلم دامغاني، پس از امضاي اين تفاهم نامه در سخنراني خود عنوان كرد: «اميدواريم اين همكاري بر پايه ارتباطات سالم و ارجمند در آينده باشد و اهالي فرهنگ دو كشور، در دنياي آتي، روابطي نزديك‌تر و پربارتر با يكديگر داشته باشند. همان طور كه همتاي من به آن تأكيد كردند، كليه آثار اسلامي ‌و باستاني كه در سرزمين‌هاي مورد تصرف شوروي سابق بوده است، از ميان رفته يا در حال نابودي هستند. اين آثار گوهرهاي گرانبهاي كشورهاي اسلامي‌ است و ما شايد بيش از ديگران ميراث‌دار وصاياي پيغمبر بزگوار هستيم. اميدواريم اين هنرها و فرهنگ‌ها در آينده، تلألوي بيشتري داشته باشند.»

در ادامه، آريستان بيك محمد اولي،‌ درباره اين همكاري و تفاهم نامه مشترك گفت: «از اينكه ما را از قزاقستان به ايران كه داراي فرهنگي غني و باستاني است، دعوت كرديد تشكر مي‌كنم. بنده مطمئن هستم كه امضاي قرارداد امروز، نخستين قدم در پيشرفت همه جانبه هر دو كشور خواهد بود. ما مطمئن هستيم و تمايل داريم، از تجارب شما در حفظ آثار باستاني و فرهنگي بهره بگيريم. به محض اينكه در كشور شما قرار گرفتيم، متوجه شديم كه مردم ايران به حفظ و نگهداري آثار باستاني بسيار علاقه‌مند هستند و كساني كه علاقه‌مند به نگهداري گذشته خود هستند، مطمئناً آينده خوبي نيز در انتظارشان خواهد بود.»

آريستان بيك محمد اولي در ادامه اين مراسم، به اهداي هدايايي شامل: كتاب‌هايي درباره هنر و مليت قزاقستان و آثار نقاشي هنرمندان اين كشور، همچنين تنديس‌هاي مربوط به مرد طلايي كه سمبل ملي كشور قزاقستان است، تنديس وسيله موسيقايي كشور قزاقستان، و تنديس سيب كه مظهر شهر آلماتي است، به رئيس و مسئولان فرهنگستان هنر ايران پرداخت.

در پايان مراسم امضاي تفاهم نامه،‌نشست مطبوعاتي ميان خبرنگاران و مسئولان فرهنگستان‌هاي دو كشور برگزار شد. در اين نشست، آريستان بيك محمد اولي،‌ در پاسخ به سؤال يكي از خبرنگاران مبني بر ادعاي ايشان درباره تعلق فارابي، ‌فيلسوف و دانشمند، به كشور قزاقستان، توضيح داد: «اين سؤالي تاريخي است كه نياز به بحث فراوان دارد. در مورد محل تولد دانشمندان و مشاهيري نظير فارابي و حكيم عمر خيام، هميشه بحث‌هاي فراواني وجود داشته است.»

به طور مثال قبلاً در زمان اتحاد جماهير شوروي گفته مي‌شد، خيام در سمرقند به دنيا آمده، در اين خصوص، خوشحال هستيم كه محل تولد اين دانشمند بزرگ در فاصله‌اي نه چندان دور از كشور قزاقستان است. البته همان طور كه مي‌دانيد، محل تولد فارابي در ايران بوده، ولي با توجه به اينكه در شهري به نام فاراب در كشور قزاقستان، آثار بسيار زيادي، شامل دست نوشته‌هاي مختلف از اين دانشمند به دست آمده و ذخيره و نگهداري شده، اين احتمال مي‌رود كه محل تولد فارابي در اين شهر باشد. البته اين براي ما افتخار بزرگي است كه مشخص شود فارابي متعلق به اين شهر است.»

او در ادامه در پاسخ به سؤالي كه آيا انتصابش به سمت رئيس فرهنگستان هنر قزاقستان بر اساس فعاليت‌هاي هنري بوده يا بر اساس مناسبت‌هاي سياسي، گفت: «من شخصاً در زمينه هنر و ايجاد موسيقي كلاسيك فعاليت دارم و در اين خصوص در يونسكو نيز فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري داشته‌ام. همچنين با بسياري از مجلات اروپايي و فرانسوي نيز در زمينه انجام كارهاي هنري، ارتباط متقابل و دو جانبه‌اي دارم. جداي از اين موارد، من يك مدير هستم كه براي جمهوري كشور خودم تلاش مي‌كنم و رياست در فرهنگستان هنر قزاقستان را زير نظر آقاي نظربايف، رئيس جمهوري اين كشور، انجام مي‌دهم.»

استاد معلم نيز در خصوص سؤالي با مضمون اوليت‌ها در همكاري متقابل،‌ توضيح داد: «من روي كلمه تفاهم تأكيد مي‌كنم. وقتي اين دست كلمات مطرح مي‌شوند،‌ ما مي‌خواهيم اشتراكات را پيدا كنيم. به نظر من مهم اين است كه فارابي، ‌در مغز و انديشه افراد پا برجاست. در آن سوي ماوراء النهر، شهري به نام فارياب وجود داشته كه در آن دوران بخشي از خراسان از ايران كبير بوده است. امروز، اگر ما به اصل مسلماني بياويزيم، فارابي متعلق به ما و برادران قراق ما و... است. مسلماني كلمه التوحيد است، ‌براي توحيد كلمه و اين خلاصه‌ترين مطلبي است كه پيرامون اين سّر عظيم وجود دارد. اينكه قومي ‌را برانگيزيم و در جهتي كه حق نيست، با استفاده از كلمات كه هم خادم‌اند و هم خائن، با استفاده و سوء استفاده از بار كلمات چيزهايي بسازيم كه شرح ما نيست. خوشحاليم در اين ارتباط و تفاهم با كشوري مواجه هستيم كه قومي‌سربلند هستند و تقريباً در مقابل هيچ گروه و كشوري سر تعظيم فرود نياورده‌اند. تولستوي درباره اين سرزمين چيزهايي نوشته است كه قابل تأمل و دقت است. كشور قزاقستان، دانشي از گذشته‌هاي دور دارد. اين كشور نيازمند حفظ و حراست كليه آثار در جهان اسلام است كه به تمام افراد تعلق دارد. در اين خصوص ما اولين بزرگداشت را پيرامون شخصيت فارابي، در اين كشور برگزار خواهيم كرد كه مشخص شود، فارابي متعلق به همه هوشمندان و خردمندان است.»

در پايان اين نشست، دكتر بهمن نامورمطلق، دبير فرهنگستان هنر، براي كامل‌تر شدن اين بحث و در اشاره به اهميت زمينه‌هاي همكاري گفت: «همكاري با فرهنگستان‌هاي كشورهاي شرقي و اسلامي، جزو اهداف راهبردي فرهنگستان هنر است. در اين زمينه دور جديدي از همكاري‌هاي منطقه‌اي ميان بخش بين الملل فرهنگستان هنر با فرهنگستان‌هاي ديگر، به ويژه كشورهاي مجاور و آسياي مركزي است. ما با قزاقستان، ميراث‌هاي فرهنگي مشابه و فراواني داشته‌ايم. دوستان قزاق ما معتقدند كه در زمينه‌هاي مختلف فرهنگي مي‌توانند به ايرانيان كمك كنند و در مقابل از ما مي‌خواهند كه آن‌ها را در حفظ ميراث فرهنگي كشورشان ياري دهيم. ما آثار فرهنگي قزاقستان را متعلق به جهان اسلام مي‌دانيم. تمام خانقاه‌ها و مقبره‌هايي كه هم اكنون در حال ويراني هستند، نيازمند مرمت و نگهداري است و مساعدت ما را مي‌طلبد. وجود شخصيت‌هايي مانند فارابي نيز گره فرهنگي مستحكمي ‌را ميان كشورها ايجاد كرده است. قرار است، ‌در آينده ما اعضاي مشترك افتخاري در دو فرهنگستان داشته باشيم و پيشينه مشترك دو سرزمين را واكاوي و بررسي كنيم.»

وي افزود: «مهم‌ترين سرمايه كشور ايران، براي حفظ پيشينه‌هاي تاريخي و فرهنگي، مردم هستند. اگر ما مي‌خواهيم تجاربي را در اين زمينه صورت دهيم، اميدواريم اين انتقال تجربيات به صورت مشترك با آكادمي ‌فرهنگستان قزاقستان صورت گيرد.»