«نشست‌های تخصصی آسمان‌نگاره‌ها» با همکاری معاونت پژوهشی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران و حوزه هنری، عصر امروز 27 بهمن 1398، در سالن همایش‌های این فرهنگستان، طی دو بخش برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، در پی برگزاری نمایشگاه آسمان‌نگاره‌ها که شامل مجموعه آثار نگارگری با مضامین انقلاب اسلامی است، نخستین روز از برنامه نشست‌های تخصصی این نمایشگاه، عصر امروز 27 بهمن 1398، با حضور استادان، هنرمندان، دانشجویان و علاقه‌مندان در سالن همایش‌های فرهنگستان هنر طی دو بخش برگزار شد.
در نخستین بخش این نشست که محور آن «مبانی حکمی و معنوی نگارگری» بود، ابتدا سید محمدحسین نواب درباره «تأثیر قرآن بر هنرهای تجمسی» به سخنرانی پرداخت. او به قصص قرآنی اشاره و اظهار کرد: ما وقتی به آیات قرآن رجوع می‌کنیم به قصه‌های مشخصی برمی‌خوریم. هیچ کدام از آنها زمان و مکان ندارند. این قصص درباره حضرت موسی حدود 150 بار تکرار شده‌اند. قصه‌ها بسیار کلی‌اند و قرآن به جزء آنها اشاره نکرده است. قصص برای آن در قرآن نقل شده‌اند تا راه و رسم زندگی را برای ما نقل کنند.
او سپس به مقایسه آثار نگارگری با قصص قرآنی پرداخت و گفت: ما در آثار نگارگری کار رئال نمی‌بینیم. نگارگران به دنبال بُعد سوم نیز نیستند، بلکه به دنبال این هستند که صحنه‌ای را خلق کنند که قابلیت تأویل و تفسیر داشته باشد. زبان قرآن به نگارگر این مجال را داده که پیش از اینکه به جزء بیندیشد و آن را ترسیم کند، برای قوه خیال، فضا ایجاد کند.
این دانش‌آموخته دکتری فلسفه هنر به تشریح آثار هنری پرداخت و گفت: اثر هنری، اُبژه‌ای بی‌جان نیست، بلکه کاری آگاهانه است که هنرمند مسلمان به تبع قرآن در حال انجام آن است و این امر را ما به‌وضوح می‌توانیم در نگارگری ایرانی مشاهده کنیم.
در ادامه حسن بلخاری در باب «مبانی حکمی نگارگری با تأکید بر تقابل پسران نور و تاریکی» به سخنرانی پرداخت. او به تقابل نور و تاریکی در انقلاب اسلامی اشاره و اظهار کرد: انقلاب اسلامی با کنایه به گذشته و اشاره به سنت‌ها توانست در حوزه نگارگری تأثیرگذار باشد. اما رویکردی که در این نشست می‌خواهم به آن اشاره کنم این است که روح نگارگری ما روحی معنوی است که قبل و بعد از اسلام آن را داشته است؛ البته در قبل از اسلام دچار تثلیث شده اما همچنان معنویات را در خود داشته است.
او در ادامه به هنر مانویان و مهم‌ترین کتاب قبل از اسلام، ارتنگ یا ارژنگ، پرداخت و آن را تشریح کرد.
این نشست با سخنرانی بهمن نامورمطلق ادامه یافت. او که عنوان مقاله‌اش «نبرد خیر و شر در نقاشی‌های انقلاب» بود، در ابتدای نشست با این نقد که متأسفانه ما فاقد نظریه هنر انقلاب اسلامی هستیم سخنان خود را آغاز کرد. او در ادامه به تعاریفی که در زمینه انقلاب و تحول وجود دارد اشاره کرد و گفت: انقلاب تحولی بنیادین و عمیق است که می‌تواند سازنده باشد. ما برای تحلیل هنر انقلابی با چه مؤلفه‌هایی مواجهیم؟ و چه معیارها و شاخص‌هایی را باید بشناسیم و تعریف کنیم؟ متن را معیار قرار می‌دهیم یا مضامین را واکاوی می‌کنیم؟ اینها مباحثی است که در تحلیل یک هنر باید مورد توجه و مداقه قرار گیرد.
بخش نخست این نشست با سخنرانی محمدعلی رجبی به پایان رسید. او که موضوع سخنرانی‌اش را «چهره‌گشایی از نگارگری انقلاب اسلامی» عنوان و با مباحث معرفتی سخن آغاز کرد، گفت: مرحله دل‌آگاهی مرحله‌ای است که ما از دل پرسش می‌کنیم. زمانی که به مرحله خودآگاهی می‌رسیم پای عقل به میان می‌آید.
او در همین زمینه ادامه داد: هنرمند از دل‌آگاهی آغاز می‌کند. برای همین است که می‌گوییم هرچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. هنر چیدمان در غرب، هنری است که همه چیز در آن، مبنای عقلی دارد و در آنجا سیطره عقل بر دل را می‌شود مشاهده کرد. این است که هیچ گاه نمی‌توان این هنر را در ته دل پذیرفت. هنر با یک پرسش آغاز می‌شود، اما جنس پرسش آن معقول نیست؛ از درون به درون است.
دبیر علمی این سلسله نشست‌ها در پایان سخنان خود به روح قدسی هنر اشاره کرد و نگارگری را هنری دانست که تجلی عالم قدسی است.
بخش دوم این نشست‌ها با محور «زن و نگارگری» در همین روز ادامه یافت. در این بخش، مینا صدری مقاله «انقلاب اسلامی ـ بانوان نگارگر»؛ پریسا شادقزوینی مقاله «مروری بر صورت‌های حضور زن در هنر نقاشی و نگارگری ایران»؛ سیده راضیه یاسینی مقاله «سیمای قدسی بانوان آسمانی در نقاشی مسیحی و نگارگری اسلامی»؛ و خشایار قاضی‌زاده مقاله «جلوه‌های مختلف زن در نگارگری معاصر» را ارائه دادند.
گزارش کامل این نشست‌ها متعاقباً منتشر خواهد شد.