مهم‌ترين بنيان فرهنگ ايران زمين، فرهنگ عامه است كه در اين ميان اصوات و الحان، نقش مؤثري دارند.
مهم‌ترين بنيان فرهنگ ايران زمين، فرهنگ عامه است كه در اين ميان اصوات و الحان، نقش مؤثري دارند.
به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، در كارگاه «بررسي موسيقي و تعزيه» كه در مجموعه فرهنگي نقش جهان فرهنگستان هنر برگزار شد، كيوان پهلوان، مدرس و پژوهشگر موسيقي نواحي و مقامي، با اشاره به اين مطلب، دغدغه اصلي اهل فرهنگ را سير نجومي از بين رفتن الحان موسيقي ايران و تنها بازماندگان اين عرصه دانست.
پهلوان، مذهب، سنت‌هاي ديني و فضاي فرهنگي كه تحت تأثير آن‌ها ايجاد مي‌شود را عامل حفظ و تداوم اين عناصر بومي دانست و ادامه داد: «فراموش نكنيم كه تعزيه فقط نمايش مصائب امام حسين نيست؛ بلكه تمامي‌الحان و خرده فرهنگ‌هاي ايران، شامل لالايي‌ها، چاوش خواني، اذان‌ها و... ديگر را در دل خود دارد.»
مؤلف «دايره المعارف دف و دايره» با تأكيد بر اينكه موسيقي ايران بر پايه آواز و لحن است نه ساز، تصريح كرد: «صحنه‌هاي مختلف تعزيه، تنها با آواز مطرح و پيش مي‌رود و تعداد سازهاي آن فقط سه-چهار ساز بومي بوده است، مثلاً طبل تنها براي تغيير موضوع گفتارها استفاده مي‌شده نه براي شور و هيجان و... . پس مي‌توان گفت: علي رغم آنچه اين روزها جريان دارد، ساز در موسيقي، استحاله شده است و اگر در بعضي دوره‌ها بيش از اندازه از آن استفاده شده است براي نمايشي تر شدن آن بوده است.»
اين پژوهشگر در بخش ديگري از سخنان خود، به رواج تعزيه در بعضي دوران، از جمله قاجار، اشاره كرد و گفت: «در آن دوره تعزيه خوان‌هاي نقاط مختلف، گرد هم جمع شدند و دوباره براي هر قطعه، اصواتي نوشته و متن‌ها تنظيم شد. همچنين براي هر بخش يك معين البكا مشخص شد و حتي مدرسه تعزيه راه اندازي شد. نتيجه اين فعاليت‌ها رواج و زنده نگه داشتن تعزيه و از طرف ديگر تعريف موسيقي و تئاتر در تعزيه شد.»
وي افزود: «اما در دوره رضاخان، تعزيه حذف شد، پس فضاي فرهنگي آن هم از بين رفت. امروز هم كه صرفاً به موسيقي آن اهميت مي‌دهند و فضاي تعزيت براي يك اسوه و اسطوره، روزبه‌روز كم رنگ‌تر مي‌شود.»
پهلوان يكي از عامل مؤثر در كم رنگ شدن اين آيين را ارائه شكل غلط و غيراصولي آن از صدا و سيما عنوان كرد و افزود: «مذهبي بودن در ذات مردم ايران است، پس ما بايد ببينيم كه چرا با اين وجود فضاي فرهنگي تعزيه و آيين‌هاي مشابه آن رو به نابودي است؟»
وي در پاسخ به اين سؤال توضيح داد: «به نظر من خاطره تاريخي مردم در حال فراموشي است. براي تقويت اين خاطره فرهنگي و فرهنگ سازي، بايد افرادي را تربيت كنيم كه با اين خاطره فرهنگي بخوانند.
و بار ديگر خاطر نشان كرد: «فضاي فرهنگي هر منطقه در تعزيه آنجا جلوه‌گر مي‌شود، پس تعزيه ايران، يعني فرهنگ موسيقايي مجموعه ايران زمين كه بايد در چارچوب اصيل خود حفظ شود.»
نسخه چاپي
