به بهانه روز هنر انقلاب اسلامي گريزي زده‌ايم به كتاب «گرافيك انقلاب- هنر متعهد اجتماعي- ديني در ايران» از مرتضي گودرزي (ديباج). خواندن اين كتاب موجب مي‌شود مروري كنيم بر سبك متفاوت هنر انقلاب اسلامي ؛ سبكي كه با گذشت سال‌ها از پيدايش اوليه آن هنوز در آثار بعضي از هنرمندان ايران برجسته است.

هنر انقلاب كه برخاسته از متن اجتماع است و اوضاع زمانه بر آن تاثير مي‌گذارد و سبكي كه عناصر سياسي اجتماعي و رواني ناشي از جريانات انقلاب ، ايدئولوژي و مجموعه‌اي از ارزش‌هاي اجتماعي در آن محرز است.

گودرزي ديباج در كنار حسين خسروجردي، علي رجبي، كاظم چليپا، حبيب صادقي، ابوالفضل عالي، حسن ياقوتي، ناصر پلنگي، حميد شريفي، مصطفي ندرلو، ايرج اسكندري، علي وزيريان موجب رشدو شكوفايي هنر انقلاب شدند.خلق آثار متنوع از سوي اين هنرمندان در كنار ساير جريانهاي هنري كشور موجب ايجاد جايگاه ويژه اين هنر در ايران پس از انقلاب اسلامي شد .

كتاب «گرافيك انقلاب» از تصاويري بهره گرفته است كه برگرفته از ماهيت فرهنگ انقلاب و سهم فراوان ناگفته‌ها و نانوشته‌هاي هنر انقلاب در برابر حجم عظيم غفلت ها ،توهمات و ناآگاهي‌هاست.

ديباج تعريف جداگانه‌اي براي گرافيك انقلاب دارد و آن‌را چنين توصيف مي‌كند: «گرافيك انقلاب بيان زندگي جمعي و فردي جديد در دوره انقلاب و كولاژ فرهنگ و اعتقادات و زبان و تصوير است كه در آن نژاد، زبان، آداب، باورها، هستي‌شناسي‌هاي گوناگون از جاي خود برداشته شده و در محيط و قالبي جديدي عرضه شده است.»

ديباج اساس گرافيك انقلاب را تلفيق عناصري مي‌داند كه آن‌ها را با نظمي كنترل شده در كنار هم نشانده است و جمعيتي نهان از اعتقادات و كنش‌هاي خزنده و پنهان و آشكاري در درون دارد كه موجب مي‌شود همه آن‌ها را به فرديتي يكپارچه و يك صدا تبديل كند.

او تلاش كرده تا با ديد واقع گرايانه تصاوير با كيفيتي شامل پوستر ،تمبر ،كاريكاتور و طرح روي اسكناس را تحليل و تفسير كند.

از جمله تصاويري كه در كتاب آمده است تابلوي «جنگ سوم» اثر احمد آقا قلي زاده كه در مسابقه «پلاكارد سياسي شوروي» برنده جايزه ويژه شد.

در جاي ديگر اين كتاب به هنرمندان كاريكاتوريست اوايل انقلاب اشاره شده است كه مجسمه آزادي، نماد بزرگ امريكا را بهانه‌اي بر ارائه تصويري نظرها و باورهاي خود قرارداده اند. كاريكاتوريست‌ها به انحناء مختلف با حذف و اضافه عناصر و دفرماسيون آن‌ها آثار قابل توجهي را خلق كرده‌اند. به عنوان مثال طراح مجله اطلاعات هفتگي كه سال 1364 به چاپ رسيد مجسمه آزادي را در حالي كه روي كتاب در دست او كلمه CIA نوشته‌ شد؛ نشان مي‌دهد و بر گردن اوجعبه‌اي كه امريكا با اسلحه در آن پناه گرفته است، تصوير مي كند.

روزنامه اطلاعات نيز در سال 1360 طرحي را چاپ كرد كه باز با نماد مجسمه ‌آزادي است كه در هيئت يك نظامي خونريز به تصوير كشيده شده است مشعلي كه در دست مجسمه قرار دارد، روشن شده و‌آتش آن در حال سوزاندن سازمان ملل است. بر نشانه‌هاي اين مجسمه وهم آلود اسلحه و بر دست ديگر آن قاره آفريقا است ..... اسلحه و نارنجك بر كمر او همگي حاكي از خوي نظامي و سلطه طلب امريكا است.

كتاب «گرافيك انقلاب- هنر متعهد اجتماعي- ديني در ايران» از سوی موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) وابسته به فرهنگستان هنر در 300 صفحه منتشر شده است.

فروشگاه مركزي: خيابان ولي عصر –نرسيده به چهارراه طالقاني-شماره 442 ساختمان مركزي فرهنگستان هنر

تلفن:66490990

فروشگاه اينترنتي: www.matnpublishers.ir